H Σφίγγα, το μυθικό τέρας που έθετε μυστηριώδεις γρίφους στους ανθρώπους που την συναντούσαν, έχει συνδεθεί με το θείο, την απόκρυφη γνώση και τη σοφία.
![]()
![]()
Ο Papus, στο «Πραγματεία επί των απόκρυφων επιστημών» αναφέρει ότι για να αποκρυπτογραφήσουμε τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται μια συμβολική εικονογράφηση θα πρέπει να ερευνήσουμε τη θέση που κατέχουν αυτά τα στοιχεία. Αυτό το κάνουμε με τη μέθοδο των αντιθέτων.
![]()
Σύμφωνα με τον Papus, η Σφίγγα ήταν η πιο ξεκάθαρη αρχαία σύνθεση που μ’αυτήν μπορούμε να απεικονίσουμε τις διάφορες προσαρμογές του ανθρώπινου όντος μέσα σε όλα τα επίπεδα.
Ένας πρώτος αποσυμβολισμός της είναι η αντιστοίχηση με τα 4 στοιχεία.
Ταύρος – Γη
Λιοντάρι – Φωτιά
Αετός – Νερό
Τα 4 αυτά σύμβολα αντιστοιχούν και με τα 4 σημεία του ορίζοντα, τις 4 εποχέςαλλά και με τις 4 ηλικίες του ανθρώπου (παιδική ηλικία, νιότη, ωριμότητα, γηρατειά).
Ακόμα, η Σφίγγα απεικονίζει τις 4 ηθικές δυνάμεις που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος:
Ταύρος – φυσικές δυνάμεις
Λιοντάρι – ηθικές δυνάμεις (θάρρος, αρετή)
Αετός – διανοητικές δυνάμεις
Άγγελος – η δύναμη της θείας ουσίας
Την Σφίγγα την συναντάμε τόσο στην κάρτα Χ όσο και στην κάρτα ΧΧΙ των ταρώ. (Σημ : τα σχόλια εδώ αφορούν τα ταρώ του Waite)
Στην κάρτα Χ (Ο τροχός της τύχης) έχουμε τα εξής σύμβολα:
Την Σφίγγα που στέκεται πάνω από τον Τροχό, επιβλέποντας την περιστροφή του, βεβαιώνοντας πως κάθε γεγονός και κάθε αλλαγή γίνονται για χάρη της εξέλιξης και της αρμονίας του σύμπαντος, ενώ ο Ταύρος, το Λιοντάρι, ο Αετός και ο Άγγελος απεικονίζονται στις 4 γωνίες της κάρτας.
Συμπληρωματικά αλλά επιγραμματικά να προσθέσουμε την απεικόνιση του φιδιού (γονιμότητα, αναγέννηση) και του τσακαλιού – Anubis (αθανασία, αναγέννηση).
Όπως είπαμε, έχουμε εδώ την απεικόνιση των τεσσάρων στοιχείων και των τεσσάρων εποχών του χρόνου, οι οποίες εναλλάσσονται περιοδικά. Είναι η κυκλική πορεία της ζωής, κατ’επέκταση η ισορροπία και η εξέλιξη του κόσμου.
Στην κάρτα ΧΧΙ (Ο Κόσμος) συναντάμε και πάλι τα τέσσερα σύμβολα (ταύρος, λιοντάρι, αετός, άγγελος) στις 4 γωνίες της κάρτας.
Στο κέντρο, η γυναικεία μορφή (το ερμαφρόδιτο, κατά άλλους) που περιβάλλεται από ένα ωοειδές στεφάνι δάφνης (σύμβολο της νίκης).
Είναι η απεικόνιση της ολοκλήρωσης ενός κύκλου και το ξεκίνημα ενός άλλου.
Ο Eliphas Levi στο «Stories and Images» αναφέρει:
«Κοίταξέ με, έχω ανθρώπινο κεφάλι όπου εδρεύει η λογική, όπως σου υποδεικνύουν τα στολίδια του μυημένου, που το κοσμούν.
Η επιστήμη οδηγεί την πορεία μου στη ζωή, αλλά μόνη της προσφέρει μικρή βοήθεια. Έχω νύχια Λέοντος στα 4 άκρα μου. Είμαι οπλισμένος, έτοιμος για δράση. Παραμερίζω δεξιά, αριστερά, μπροστά, πίσω, τίποτα δεν αντιστέκεται στην Τόλμη που οδηγείται από την Επιστήμη.
Τα πόδια μου είναι τόσο γερά, γιατί στηρίζονται στα καπούλια του Ταύρου. Όταν αναλάβω κάποια δραστηριότητα, δουλεύω με υπομονή και επιμονή, όπως το βόδι που χαράζει αυλάκια με το αλέτρι.
Σε στιγμές κατάρρευσης, όταν η απογοήτευση με κυριεύει, όταν το κεφάλι μου δεν αισθάνεται ικανό να διευθύνει τη ζωή μου, κουνώ τα φτερά του Αετού. Ανυψώνομαι στο χώρο της ενόρασης, διαβάζω στην καρδιά του Κόσμου τα μυστικά της παγκόσμιας Ζωής και μετά επανέρχομαι για να συνεχίσω σιωπηλά το έργο μου.
Το κεφάλι μου σου προτείνει να Γνωρίσεις.
Τα νύχια μου σου προτείνουν να Τολμήσεις.
Τα καπούλια μου, να Θελήσεις.
Τα φτερά μου, να Σιγήσεις.
Ακολούθησε τις συμβουλές μου και η ζωή θα σου φανεί δίκαιη και ωραία.
Το μέτωπο του Ανθρώπου της Σφίγγας μιλά για τη διάνοια.
Τα στήθη της για αγάπη, τα νύχια της για μάχη.
Τα φτερά της είναι η Πίστη, το Όνειρο, η Ελπίδα.
Τα καπούλια του Ταύρου η δουλειά που κάνουμε εδώ κάτω.
Εάν γνωρίζεις να δουλεύεις, να πιστεύεις, να αγαπάς, να αμύνεσαι.
Εάν δεν έχεις αλυσοδεθεί από χαμερπείς επιθυμίες
Εάν η καρδιά σου γνωρίζει να θέλει και το πνεύμα σου να κατανοεί
Σε χαιρετίζω, βασιλιά των Θηβών, να’σαι εστεμμένος.»
Ο Papus, στο «Πραγματεία επί των απόκρυφων επιστημών» αναφέρει ότι για να αποκρυπτογραφήσουμε τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται μια συμβολική εικονογράφηση θα πρέπει να ερευνήσουμε τη θέση που κατέχουν αυτά τα στοιχεία. Αυτό το κάνουμε με τη μέθοδο των αντιθέτων.
Έτσι λοιπόν, για το σύμβολο της σφίγγας κάνει την εξής ανάλυση:
«Στο σύμβολο της σφίγγας έχουμε 2 μεγάλες αντιθέσεις:
Μπροστά: το Κεφάλι (Επιστήμη) αντιτίθεται στα άκρα (Τόλμη)
Πίσω: τα Καπούλια (Εργασία) αντιτίθεται στα άκρα (Τόλμη)
Μεταξύ των 2: υπάρχει η Ενόραση (Φτερά) που τα ρυθμίζει.
Η Τόλμη όταν δρα, δρα με αποτελεσματικό τρόπο (μπροστινά άκρα) εάν η Επιστήμη την εξουσιάζει τόσο, ώστε να μπορεί να την κατευθύνει (κεφάλι).
Η Τόλμη θα επιτύχει τους σκοπούς της (οπίσθια άκρα), εάν καθοδηγείται από την Εργασία και την Καρτερικότητα (καπούλια ταύρου).
Τέλος, οι υπερβολές στη Δράση ή την Μελέτη πρέπει να μετριάζονται με τη χρήση της Φαντασίας (φτερά Αετού)».
Και καταλήγει:
«Η Θεωρία πρέπει να εξουσιάζει και να καθοδηγεί την Πρακτική εφαρμογή. Εκείνος που πιστεύει ότι μπορεί να ανακαλύψει τις Αλήθειες της Φύσης μόνο μέσω της υλικής εμπειρίας, μοιάζει με τον άνθρωπο που θέλει να απαλλαγεί από το κεφάλι του για να δραστηριοποιήσει καλύτερα τα μέλη του.
Όχι Θεωρία χωρίς Πρακτική
Όχι Πρακτική χωρίς Θεωρία
Όχι Θεωρία ή Πρακτική χωρίς εργασία.
Να, τι μας λέει η Σφίγγα.»
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ