Σε αυτό το άρθρο θα γίνει μια προσπάθεια παρουσίασης της μυστικής διδασκαλίας της Καμπάλα. Έχουν ειπωθεί πάρα πολλά κατά καιρούς για αυτό το θέμα, έχουν εγερθεί διχογνωμίες, παρανοήσεις, φανατισμός ή κατηγορίες. Εγώ απλά θα προσπαθήσω να σας εισάγω στα βασικά στοιχεία της, χωρίς όμως να εμβαθύνω, καθώς καταλαβαίνετε ότι κάτι τέτοιοι είναι αδύνατον να γίνει σε ένα και μόνο άρθρο.
Η Καμπάλα μπορεί να ερμηνευτεί με πολλούς τρόπους, με υπερβολικές, αλλά και λογικές τοποθετήσεις και όλα αυτά είναι αναμενόμενα, καθώς αποτελεί ανθρώπινο δημιούργημα και όπως και ο άνθρωπος, έτσι και αυτή περιέχει λάθη, ατοπήματα και παρερμηνείες.
Δεν είναι τίποτα το τρομερό, ούτε σατανικό, όπως πολλοί πιστεύουν. Η Καμπάλα αντιπροσωπεύει την...
μυστικιστική πλευρά του Ιουδαϊσμού και αποτελεί ένα φιλοσοφικό σύστημα που πρεσβεύει την ένωση του ανθρώπου με τη φύση και κατά συνέπεια με το θείο. Κάθε θρησκεία και κάθε φιλοσοφικό σύστημα, στα χέρια του κατάλληλου και αγαθού ανθρώπου είναι κάτι καλό, ενώ στα χέρια ενός πονηρού ανθρώπου μεταλλάσσεται σε κάτι κακό. Η τωρινή μορφή όλων αυτών των συστημάτων και των θρησκειών απέχει κατά πολύ από την αρχική και έχει υποστεί άπειρες μεταλλάξεις και παρανοήσεις με το πέρασμα των αιώνων.
Σύμφωνα με την Καμπάλα, η πνευματική πραγματικότητα δεν γίνεται αντιληπτή από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Ο κόσμος μας αποτελεί μόνο ένα μικρό κομμάτι από αυτό που υπάρχει στον πλανήτη μας και η Γη είναι το εσώτερο κέντρο του. Η αρχή που αποτελεί την Μια Πραγματικότητα, ονομάζεται Ain Soph, δηλαδή Το Άπειρο, δηλαδή το Α-πειρο, το Μη Ον. Αυτό χαρακτηρίζει την γενεσιουργό αιτία της Θέλησης και του Πνεύματος που δημιουργούν τον κόσμο και είναι κάτι το Α-φατο (δεν μπορεί να ειπωθεί).
Ο κόσμος της γνώσης, της σκέψης και των συναισθημάτων, μάς επηρεάζει διαμέσου των νόμων της φύσης, μάς τοποθετεί σε συγκεκριμένες συνθήκες και καθορίζει τον τρόπο δράσης μας. Δεν έχουμε καμία δυνατότητα να επιλέξουμε τη στιγμή και τον τόπο της γέννησής μας, ούτε να αποφασίσουμε ποιοι θα είμαστε και ποιον θα συναντήσουμε στη ζωή μας, ούτε να προβλέψουμε τις συνέπειες των επιλογών μας.
Σύμφωνα με την Καμπάλα, οι άνθρωποι έχουν στη διάθεσή τους τέσσερις τύπους γνώσης που οφείλουν να αποκτήσουν:
1)Γνώση της δημιουργίας: Περιλαμβάνει τη μελέτη της δημιουργίας και την ανάπτυξη των κόσμων. Πιο συγκεκριμένα, πώς ο Δημιουργός δημιουργεί, πώς αλληλεπιδρούν ο υλικός με τον πνευματικό κόσμο και ποιος είναι ο σκοπός της δημιουργίας του ανθρώπου.
2)Γνώση της λειτουργίας: Περιλαμβάνει τη μελέτη της ανθρώπινης φύσης και τη σχέση της με τον πνευματικό κόσμο. Αυτός ο τύπος της γνώσης είναι γνωστός ως πρακτική της Καμπάλα και παριστάνεται με το αντιστραμμένο δέντρο που θα εξετάσουμε παρακάτω.
3)Γνώση των κύκλων των Ψυχών: Περιλαμβάνει τη μελέτη της ψυχής του ατόμου και των κύκλων της. Πώς οι άνθρωποι λειτουργούν στην παρούσα ζωή τους και πώς θα λειτουργήσουν στις μελλοντικές τους ζωές. Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο μια ψυχή ενσαρκώνεται και γιατί σε ένα συγκεκριμένο σώμα αντιστοιχεί μια συγκεκριμένη ψυχή. Με τον ίδιο τρόπο ερευνάται η ιστορία της ανθρωπότητας ως αποτέλεσμα μιας καθορισμένης διάταξης συνδεδεμένη με τη μετεμψύχωση.
4)Γνώση των κανόνων: Περιλαμβάνει τη μελέτη του κόσμου μας –άψυχα αντικείμενα, φυτά και ζώα–, τη φύση τους και το ρόλο τους στη δημιουργία. Πώς ο υλικός κόσμος κυβερνάται από τον πνευματικό, καθώς και τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη Φύση, το Χρόνο, το Χώρο και τις δυνάμεις που κινούν τα φυσικά σώματα προς συγκεκριμένους πνευματικούς σκοπούς. Στο κέντρο της πνευματικής ζωής των ανθρώπων βρίσκεται το ερώτημα που αφορά τη σημασία και το σκοπό της ύπαρξης του ατόμου και της ανθρωπότητας.
Όπως εξηγείται από την Καμπάλα, ο κόσμος μας δέχεται μόνο μια μικρή λάμψη από τις χαρές του Σύμπαντος. Η παρουσία αυτής της λάμψης στα υλικά αντικείμενα μας δίνει την ευχαρίστηση (εδώ βρίσκουμε ομοιότητες με τον κόσμο των ιδεών του Πλάτωνα). Με άλλα λόγια, όλες οι ηδονές που ο άνθρωπος δοκιμάζει σε διαφορετικές καταστάσεις και που προέρχονται από διαφορετικά πράγματα οφείλονται, στην πραγματικότητα, σε αυτή τη λάμψη. Με το πέρασμα του χρόνου, οι άνθρωποι οδηγούνται στην αναζήτηση καινούργιων πραγμάτων για να αντλήσουν ευχαρίστηση, χωρίς να συνειδητοποιούν όμως ότι τα υλικά αυτά πράγματα είναι μάταια.
Υπάρχουν μόνο δύο οδοί μέσω των οποίων οι άνθρωποι μπορούν να φτάσουν στην τέλεια ικανοποίηση των πνευματικών τους αναγκών σύμφωνα με τη διδασκαλία της Καμπάλα: α)μέσω της οδού της Torah (το βιβλίο του Νόμου των Εβραίων που περιλαμβάνει τα πέντε πρώτα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης) ή β)μέσω της οδού του πόνου. Επίσης η προσευχή είναι μια μέθοδος αυτογνωσίας και αυτοκριτικής, καθώς δεν κρίνει ο Θεός τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος ο ίδιος οφείλει να κρίνει τον εαυτό του και να μετανοεί. Με απλά λόγια, έχει να κάνει με τη συνείδηση.
Οι ρίζες του όρου Καμπάλα στην ουσία μάς είναι άγνωστες. Θεωρείται ότι ανήκει ή στον Ιουδαίο φιλόσοφο Solomon ibn Gabirol (1021–1058) ή στον Ισπανό Καμπαλιστή του 13ου αιώνα, Bahya ben Asher. Ο όρος Καμπάλα έχει αποτελέσει την έκφραση της Ιουδαϊκής εσωτερικής γνώσης και πρακτικής και σημαίνει «αποδοχή». Η Καμπαλιστική γραμματεία, που αποτέλεσε τον γενεσιουργό και εξελικτικό παράγοντα της Καμπαλιστικής σκέψης, εξελίχθηκε στα πλαίσια μιας θεολογικής παράδοσης από την αρχαιότητα ακόμα, ως κομμάτι της ευρύτερης Ραβινικής γραμματείας.
Υπάρχουν βέβαια και οι εξής εκδοχές για τις απαρχές της: Μια εκδοχή θέλει την Καμπάλα να δημιουργείται μαζί με την Εδέμ και να παραδίδεται στον Αδάμ από τον άγγελο Ραζιήλ. Ήταν μάλιστα προορισμένη μόνο για λίγους και εκλεκτούς, την ομάδα των Τσαντικίμ (οι δίκαιοι, στους οποίους ανήκε και ο Αδάμ). Κάποια άλλη θέλει την εσωτερική γνώση της καθαρής μαγείας και αστρολογίας να παραδίδεται στους ανθρώπους από τους έκπτωτους αγγέλους Άζα και Αζαζήλ (ή Αζαζήλ και Ουζαζήλ) κατά το μυθικό παρελθόν. Και κάποια άλλη εκδοχή θέλει την Καμπάλα να παραδίδεται στον Μωϋσή στο όρος Σινά (εδώ οι 10 εντολές αντιστοιχίζονται στα 10 σεφιρότ του δέντρου), ή να διδάσκεται σε αυτόν από Αιγυπτίους ιερείς ή από τον αρχιερέα Μελχισεδέκ. Από εκεί και πέρα μεταδόθηκε ως μυστικό από γενιά σε γενιά και τελικά έφτασε ως τους ραβίνους Καμπαλιστές.
Όπως και όλη η υπόλοιπη ραβινική γραμματεία, έτσι και τα κείμενα της Καμπάλα, αποτελούσαν κάποτε μέρος μιας προφορικής παράδοσης που με το πέρασμα των αιώνων μετετράπη σε γραπτή. Οι Ιουδαϊκές μορφές του εσωτερισμού υφίστανται πάνω από 2.000 χρόνια. Ο Ben Sira που γεννήθηκε το 170π.Χ., λέγεται ότι προειδοποίησε τους ανθρώπους να μην καταπιάνονται με μυστικά πράγματα. Παρόλα αυτά, οι μυστικές αυτές μελέτες αποτέλεσαν την Αποκαλυπτική Γραμματεία των δύο τελευταίων προ Χριστού αιώνων. Αυτή η γραμματεία περιείχε στοιχεία που αργότερα μεταφέρθηκαν στην ύστερη Καμπάλα. Με το πέρασμα των αιώνων παρήχθησαν πολλά κείμενα, όπως οι αρχαίες επιγραφές του Sefer Yetzirah, η μυστική γραμματεία του Heichalot, το Bahir, το Sefer Raziel HaMalakh και το Zohar, το κυριότερο ερμηνευτικό έργο για την Καμπάλα.
Το ιερό δέντρο της Καμπάλα είναι ένα αντεστραμμένο δέντρο που έχει τις ρίζες του στους ουρανούς και μεγαλώνει προς τη γη. Τα 10 Σεφιρότ του αποτελούν τους 10 -αντιληπτούς από τους ανθρώπους- τρόπους αποκάλυψης της δύναμης του Θεού. Είναι τα δέκα ονόματα του Θεού που αντιπροσωπεύουν διάφορες πλευρές και εκφράσεις Του.
Το Κέτερ (Keter) είναι το υπέρτατο στέμμα, η κορωνίδα που αντιπροσωπεύει την Θέληση που δημιουργεί τον κόσμο και βρίσκεται πέρα από την σφαίρα της συνείδησης. ΤοΜπινάχ (Binah) είναι η κατανόηση και συνειδητοποίηση αυτής της ικανότητας. Το Χοκμά(Chochmah), η υπέρτατη ικανότητα σύλληψης και αντίληψης. Το Νταάτ (Daat) η διάνοια της γνώσης. Το Ντιν (Din ή Gevurah) η δικαιοσύνη. Το Χεσίντ (Chesed ή Gedolah) η καλοσύνη και η αγάπη. Το Τιφέρετ (Tiferet ή Rachamim) το έλεος. Το Χοντ (Hod) η δόξα και το θαύμα. Το Νεκάχ (Necach) η νίκη και η αιωνιότητα. Το Γιεσόντ (Yesod), το θεμέλιο και το Μαλκούτ (Malkut), το βασίλειο.
Στην ουσία αριθμούμε 11 αλλά λέγεται ότι το Κέτερ και το Ντάατ είναι οι δύο εκδηλώσεις της Θέλησης (συνειδητή και υποσυνείδητη). Το Χοκμά και το Μπινάχ εκφράζουν τον πατέρα και τη μητέρα. Το ίδιο συμβαίνει και με όλα τα στοιχεία στις ακριανές στήλες που εκφράζουν την αρσενική και τη θηλυκή φύση. Στη μέση υπάρχουν τα ουδέτερα στοιχεία, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μικρές τριάδες που συμβολίζουν τον πατέρα, τη μητέρα και το παιδί (ή αρσενικό- θηλυκό-ουδέτερο). Βέβαια το δέντρο αυτό έχει άπειρες προεκτάσεις, ερμηνείες, ενδιάμεσα στοιχεία και πολλές αντιστοιχίες, που δεν δύναται να αναπτυχθούν εδώ.
Η ανθρώπινη ψυχή επίσης, κατά την Καμπάλα, αποτελείται από τρία μέρη: Το Nefesh(κατώτερο κομμάτι της ψυχής, συνδεδεμένο με το ζωώδες μέρος της. Σχετίζεται με τα ένστικτα και τις σωματικές ανάγκες), το Ruach (η μέση ψυχή, το πνεύμα. Περιλαμβάνει τις ηθικές αξίες και την ικανότητα διάκρισης καλού και κακού. Το ruach είναι η πνοή που εμφύσησε ο Θεός στον Αδάμ κατά την δημιουργία του) και το Neshamah (η υψηλότερη ψυχή, η υπερ-ψυχή που διαχωρίζει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα δημιουργήματα. Συνδέεται με τη διάνοια και επιτρέπει στον άνθρωπο να συμμετάσχει και να επωφεληθεί από την άλλη ζωή.
Αυτό το μέρος της ψυχής παρέχεται στον άνθρωπο κατά τη γέννησή του και του παρέχει τη δυνατότητα να μπορεί να αντιληφθεί την ύπαρξη και την παρουσία του Θεού). Υπάρχουν και άλλα πέντε είδη ψυχών που δεν εισέρχονται στο σώμα, αλλά υπάρχουν έξω από αυτό, είναι περιστασιακές και λειτουργούν σε καταστάσεις ανάγκης. Οι δύο πρώτες έχουν να κάνουν με τη μετά θάνατον ζωή.
Το Chayyah είναι μέρος της ψυχής που επιτρέπει στον άνθρωπο να έχει την επίγνωση της θεϊκής δύναμης αυτής καθ’ αυτής και το Yechidah είναι η ψυχή του υψίστου επιπέδου που επιτρέπει στον άνθρωπο να ενωθεί με το Θεό. Οι υπόλοιπες τρεις είναι ψυχές που δεν έχουν να κάνουν ούτε με το σώμα, ούτε με τη μετά θάνατον ζωή, αλλά είναι χρήσιμες και ενεργοποιούνται σε εξαιρετικές καταστάσεις ως μέσα ολοκλήρωσης. Αυτές είναι: το Ruach HaKodesh (Πνεύμα αγιότητας)- κατάσταση της ψυχής που ενεργοποιείται κατά την προφητεία-, το Neshamah Yeseira- η ψυχή που ενεργοποιείται σε έναν Ιουδαίο το Σάββατο και του χαρίζει πνευματική απόλαυση- και το Neshamah Kedosha, που ενεργοποιείται στους Ιουδαίους στο ξεκίνημα της εφηβείας τους (13 για τα αγόρια, 12 για τα κορίτσια), συνδέεται με τη μελέτη και την πλήρωση των εντολών της Torah και υφίσταται μόνο κατά την μελέτη αυτή.
Η Καμπάλα διδάσκει επίσης ότι κάθε γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου, κάθε λέξη, κάθε αριθμός, ακόμα και η προφορά των λέξεων της Εβραϊκής Βίβλου περιέχει ένα κρυφό νόημα. Για την αποκάλυψη του κρυφού αυτού νοήματος χρησιμοποιούνται συγκεκριμένες μέθοδοι. Μια τέτοια μέθοδος είναι η Γεμάτρια (Gematria), κατά την οποία κάθε γράμμα, αντιπροσωπεύει έναν αριθμό. Οι Καμπαλιστές, μετατρέποντας τα γράμματα σε αριθμούς ήταν ικανοί να βρουν την κρυφή σημασία της κάθε λέξης (σχετικά με αυτή τη μέθοδο, σας προτείνω να δείτε την ταινία το «Π» για να πάρετε μια ιδέα περί του τίνος πρόκειται περίπου).
Ένα μεγάλο μέρος των Ορθόδοξων Ιουδαίων σήμερα, δεν αποδέχεται τη διδασκαλία της Καμπάλα και την χαρακτηρίζει αιρετική και αντίθετη με τις πραγματικές αξίες του Ιουδαϊσμού. Πολλοί όμως είναι και εκείνοι που την θεωρούν ακόμα θεμελιώδες κομμάτι της Ιουδαϊκής σκέψης και πίστης. Μια πρόσφατη αναγέννηση της Καμπάλα σημειώθηκε το 1984 από το Kabbalah Centre και τον ιδρυτή του Philip Berg και συνεχίστηκε από τους δύο γιους του, Yehuda και Michael. Με πολλά παρακλάδια παγκοσμίως, η οργάνωση κατάφερε να προσελκύσει πολλούς διάσημους σταρ, όπως τη Madonna, την Demi Moore, τον Ashton Kutcher, τον Mick Jagger και τη Britney Spears. Συγγραφείς επίσης, όπως ο Yehuda Berg εμποροποίησαν και διασημοποίησαν την Καμπάλα, μέσω του internet και της τηλεόρασης. Οι αντιδράσεις των ορθοδόξων Ιουδαίων ήταν φυσικά αρνητικές. Τέτοιες πράξεις μίξης του Καμπαλισμού με τάσεις της νέας εποχής, που δεν είχαν καμία σχέση με την αυθεντική διδασκαλία της Καμπάλα ευτέλιζαν όσους προσπαθούσαν να τη μελετήσουν και ήταν αφοσιωμένοι στο πραγματικό νόημά της. Στην ουσία διαμορφώθηκε άλλη μια οικονομική εταιρία της ελίτ, χωρίς ουσία και δίδαγμα, αλλά με μόνο στόχο την προβολή, τη δόξα και το χρήμα. Εξάλλου αυτό δεν γίνεται με όλες τις θρησκείες ή τα φιλοσοφικά ρεύματα σήμερα όταν γίνονται μέσα εκμετάλλευσης από τους λάθος ανθρώπους;Ευλαμπία Τσιρέλη
Πηγές:- -www.kabbalah.info
- -www.kabbalah.com
- -www.experiencefestival.com/a/Kabbalah
- -en.wikipedia.org/wiki/Kabbalah
- -www.laitman.com
- -www.jewfaq.org/kabbalah.htm
- -www.carm.org/religious-movements/kabbalah/origins-and-history-kabbalah
- -Mircea Eliade, Encyclopedia of Religion.
- -Jewish Encyclopedia
- -Israel Regardie, The Tree of Life, a study in magic.
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ