Περικυκλωνόμαστε καθημερινά από δεισιδαιμονίες. Δεν κάνει να περνάμε κάτω από σκάλες, δεν κάνει να πατήσουμε πάνω σε σπασμένα γυαλιά… Από πού ξεκινάνε όμως αυτές οι προλήψεις και γιατί τις ακολουθούμε; Το σημαντικότερο βέβαια είναι κατά πόσο αληθεύουν ή όχι.
Ο Βρετανός συγγραφέας, Harry Oliver, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο, με τίτλο “Black Cats & Four-Leaf Clovers” («Μαύρες γάτες και τετράφυλλα τριφύλλια») [εκδ. Perigee], και ερευνά τις ρίζες των δεισιδαιμονιών και τις ιστορίες των παλιών γυναικών ανά τον κόσμο.
1. Πέρασμα κάτω από μία σκάλα
1. Πέρασμα κάτω από μία σκάλα
Μετά από έρευνα ενός χρόνου στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου, ο Oliver αναφέρει πως η δεισιδαιμονία αυτή αναφέρεται στη «σκάλα που σχηματίζει ένα τρίγωνο με τον τοίχο και το έδαφος, υποδηλώνοντας την Αγία Τριάδα». Προφανώς, το πέρασμα μέσα από αυτό το τρίγωνο δείχνει ασέβεια προς την Αγία Τριάδα και επομένως φέρνει κακή τύχη. Άλλη πιθανή (και πολύ πιο απλή) εξήγηση είναι πως όπου υπάρχει σκάλα, συνήθως κάπως δουλεύει από πάνω και με το να περάσει κάποιος από κάτω μπορεί να προκληθούν διάφορα ατυχήματα, όπως να πέσει ένα σφυρί στο κεφάλι του περαστικού.2. Μαύρη γάτα
Οι μαύρες γάτες είναι συνυφασμένες με τη μαγεία και γι’ αυτό κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν πως φέρνουν κακή τύχη. Εντούτοις, υπάρχουν δύο παραλλαγές σε αυτή τη δεισιδαιμονία. Εάν μία γάτα περάσει από μπροστά σου θεωρείται κακή τύχη, ενώ αν έρθει προς το μέρος σου, τότε είναι καλός οιωνός. Στην περίπτωση του πρώτου σεναρίου, για να ξορκίσεις το κακό, το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να φτύσεις.3. Άναμμα 3 τσιγάρων με το ίδιο σπίρτο
Αυτή η δεισιδαιμονία προέρχεται από τους στρατιωτικούς κύκλους και χρονολογείται από τις μεγάλες εκείνες νύχτες στα χαρακώματα κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Εάν κάπνιζαν μαζί τρεις στρατιώτες, οι ελεύθεροι σκοπευτές θα τους εντόπιζαν εύκολα,» όπως υποστηρίζει ο Oliver. Εάν χρησιμοποιούσαν το ίδιο σπίρτο για να ανάψουν και τα τρία τσιγάρα, οι σκοπευτές θα παρατηρούσαν πως το σπίρτο καίει ακόμα μετά το άναμμα του πρώτου τσιγάρου και θα είχαν αρκετό χρόνο για να γεμίσουν τα όπλα τους, να στοχεύσουν και να πυροβολήσουν τον άτυχο τρίτο καπνιστή.4. Καρότα για καλή όραση
Παρόλο που κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη Α, που περιέχουν τα καρότα, κάνει καλό στα μάτια, το λαχανικό από μόνο του δεν μπορεί να εγγυηθεί τέλεια όραση. Ο Oliver υποστηρίζει πως ο μύθος αυτός των παλιών γυναικών -ή η έξυπνη προσπάθεια των γονιών να κάνουν τα παιδιά τους να τρώνε λαχανικά- προέρχεται από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Λεγόταν ότι οι Βρετανοί πιλότοι έτρωγαν τεράστιες ποσότητες καρότων για να βλέπουν από μεγάλο ύψος και στο σκοτάδι. Η φήμη αυτή είχε εξαπλωθεί ώστε να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο από το γεγονός ότι είχε εφευρεθεί το ραντάρ και χρησιμοποιούνταν κατά του εχθρού,» προσθέτει ο Oliver.
5. Σταύρωμα των δαχτύλων
Η δεισιδαιμονία αυτή έχει θρησκευτικές ρίζες. Το σταύρωμα των δαχτύλων είναι ένα είδος ιερής προστασίας γιατί τα δύο δάχτυλα, που είναι το ένα πάνω στο άλλο, σχηματίζουν έναν κεκλιμένο σταυρό. Το τελετουργικό αυτό για «καλή τύχη» έχει διάφορες παραλλαγές ανά τον κόσμο. Στην Ελβετία, διπλώνουν τους αντίχειρές τους και τυλίγουν τα άλλα δάχτυλά τους γύρω, αντί για το κλασσικό σταύρωμα του δείκτη και του παράμεσου.
6. Ανοιχτή ομπρέλα μέσα στο σπίτι
Η προέλευση αυτής της πρόληψης είναι απλή: ό,τι σχεδιάστηκε για έξω πρέπει να παραμένει έξω. Παρόλο που η σημερινή εκδοχή της παλιάς δεισιδαιμονίας με την ομπρέλα περιορίζεται μόνο στην «κακή τύχη», ο Oliver υποστηρίζει πως τα παλιά χρόνια ήταν πολύ πιο σκοτεινή. «Τα παλιότερα χρόνια, το άνοιγμα της ομπρέλας μέσα στο σπίτι ήταν οιωνός θανάτου,» όπως εξηγεί ο ίδιος.
7. Γεμάτος φούρνος
Πρόκειται για μια παλιά εβραϊκή δεισιδαιμονία. Εάν ένας φούρνος έμενε άδειος, η οικογένεια θα πείναγε στο μέλλον. Για να αποφύγει κάποιος την πείνα, αρκούσε να αφήσει μέσα στον φούρνο ένα κομμάτι λαδόκολλα ή ένα τηγάνι. Η δεισιδαιμονία αυτή σχετίζεται με αρχαία τελετουργικά, κατά τα οποία άφηναν φαγητό για τους θεούς του νοικοκυριού, ώστε να προστατεύουν την οικογένεια.
8. Ανάποδα εσώρουχα
Εάν κάποιος έχει μια κακή μέρα, το μόνο που χρειάζεται για να την καλυτερέψει είναι να βάλει τα εσώρουχά του ανάποδα. Ο Oliver δεν είναι σίγουρος για την προέλευση αυτής της δεισιδαιμονίας αλλά δεν θα μας κάνει εντύπωση εάν αποδειχτεί πως προέρχεται από κάποια ξέφρενη φοιτητική εστία, ως ένα είδος «παρέλαση της ντροπής».
9. Φιλί με έναν μουστακοφόρο και γάμος
Υπάρχουν πολλές δεισιδαιμονίες που σχετίζονται με το γάμο. Μία από αυτές είναι πως αν μία γυναίκα φιλήσει έναν μελαχρινό άντρα κατά τη διάρκεια ενός γάμου, τότε σε σύντομο χρονικό διάστημα θα της κάνουν πρόταση γάμου. Προσοχή όμως! Εάν μία γυναίκα φιλήσει έναν άντρα με μουστάκι και της μείνει μία τρίχα του στα χείλη της, τότε πιθανότατα η γυναίκα αυτή να μείνει ανύπαντρη.
10. Θαυμασμός βρέφους
Εάν είστε στην Κίνα και δείτε ένα πολύ όμορφο νεογέννητο μωρό, δεν θα πρέπει για οποιονδήποτε λόγο να εκφράσετε τον θαυμασμό σας. Στην Κίνα, θεωρείται μεγάλη γρουσουζιά ο θαυμασμός ενός νεογέννητου γιατί θεωρούν ότι τραβάει την προσοχή των φαντασμάτων και των δαιμόνων. Έτσι, συνηθίζεται να μιλούν με άσχημα λόγια για ένα μωρό, ώστε να κρατούν το κακό μακριά.
11. Μάσημα τσίχλας τη νύχτα
Ακόμα και αν έχετε άσχημη αναπνοή, το να μασήσετε τσίχλα μετά το δείπνο στην Τουρκία είναι κακή ιδέα. Οι Τούρκοι θεωρούν πως εάν μασήσουν τσίχλα τη νύχτα, ουσιαστικά μασάνε τη σάρκα των νεκρών.
12. Τετράφυλλο τριφύλλι
Λόγω της σπανιότητας των τετράφυλλων τριφυλλιών, εάν κάποιος βρει ένα, θεωρείται πολύ τυχερός. Σύμφωνα με τον Oliver, το σπάνιο αυτό φυτό αντιπροσωπεύει οτιδήποτε μπορεί να επιθυμήσει κάποιος: πλούτο, δόξα, αγάπη και υγεία.
13. Το γρουσούζικο 13
Ο αριθμός 13 -και η Παρασκευή και 13- θεωρούνται γρουσουζιά σε πολλά μέρη, ενώ οι ρίζες αυτής της δεισιδαιμονίας φτάνουν πίσω στη Βίβλο. Θυμηθείτε πως ο Ιησούς είχε 13 μαθητές, μέχρι που ο ένας -ο Ιούδας- τον πρόδωσε.Παρόλο που κάποιες προλήψεις έχουν αρχαίες ρίζες, ο ερευνητής Joe Nickell από το Κέντρο Ερευνών του Άμχερστ, στη Νέα Υόρκη, πιστεύει πως δεν στηρίζονται σε επιστημονικά στοιχεία και επομένως δεν θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.
«Οι προλήψεις λειτουργούν αντίθετα από την επιστήμη. Οι άνθρωποι αρχίζουν να πιστεύουν κάτι και κατόπιν ψάχνουν για στοιχεία που να το υποστηρίζουν. Κατά την άποψή μου, οι προλήψεις δεν είναι τίποτα περισσότερο από διαστρέβλωση των στοιχείων,» υποστηρίζει ο Nickell.
Όσο καιρό ασχολείται με τις δεισιδαιμονίες, δεν έχει βρει ούτε μία που να βασίζεται στο δίπτυχο «αίτιο και αποτέλεσμα», τίποτα που να αποδεικνύει πως μία συγκεκριμένη πράξη φέρνει «καλή» ή «κακή» τύχη.
Και φαίνεται πως έχει κάνει πολλές δοκιμές. Κάθε Παρασκευή και 13, ο ίδιος και η ομάδα του στο Κέντρο Ερευνών, «προκαλούν την τύχη τους», και δοκιμάζουν όλες τις γνωστές δεισιδαιμονίες ώστε είτε να τις επιβεβαιώσουν είτε να καταρρίψουν το μύθο. Έχουν περάσει κάτω από σκάλες, έχουν ανοίξει ομπρέλα μέσα σε κλειστό χώρο και έχουν περπατήσει πάνω σε μικρά κομματάκια σπασμένου καθρέφτη.
«Δεν έχουμε βρει τίποτα που να συσχετίζει τα εν λόγω γεγονότα με την κακή τύχη. Οι προλήψεις είναι απλά αρνητικές σκέψεις. Δεν έχουν καμία λογική, από όπου και αν προέρχονται. Είναι απλά κάτι που πιστεύουμε χωρίς να υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη,» προσθέτει ο ίδιος.
«Δεν έχουμε βρει τίποτα που να συσχετίζει τα εν λόγω γεγονότα με την κακή τύχη. Οι προλήψεις είναι απλά αρνητικές σκέψεις. Δεν έχουν καμία λογική, από όπου και αν προέρχονται. Είναι απλά κάτι που πιστεύουμε χωρίς να υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη,» προσθέτει ο ίδιος.
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ