Τι είναι η ψωρίαση;
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, μη μεταδοτική φλεγμονώδης ασθένεια του δέρματος που χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια ερυθήματος, φαγούρας, και χαρακτηριστικά παχιά, λευκά, λέπια.
Στις περισσότερες περιπτώσεις επηρεάζεται το δέρμα στους αγκώνες και στα γόνατα, όμως η ψωρίαση μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα.
Είναι μια σχετικά συχνή ασθένεια και έχει υπολογισθεί ότι επηρεάζει 2% έως 2,5% του πληθυσμού. Μπορεί να εμφανιστεί είτε ξαφνικά είτε σταδιακά. Χαρακτηρίζεται από περιόδους έξαρσης και από περιόδους που η ασθένεια υποχωρεί.
Επηρεάζει όλες τις ηλικίες αλλά είναι συχνότερη μεταξύ 15 και 35 ετών. Για την ψωρίαση υπάρχει γενετική προδιάθεση και κληρονομικότητα.
Το στρες, οι μολύνσεις, η παχυσαρκία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η απουσία ή η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, επιδεινώνουν την κατάσταση των ασθενών με ψωρίαση.
Επίσης η φτωχική γενική κατάσταση, η μείωση της άμυνας του οργανισμού που παρατηρείται στους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς με καρκίνο ή AIDS και φάρμακα όπως η χημειοθεραπεία επιδεινώνουν την ψωρίαση.
Ποια είναι τα σημεία της ψωρίασης;
Η ψωρίαση χαρακτηρίζεται από τυπικές ερυθηματώδεις βλάβες με πλάκες που είναι πιο παχιές από το υπόλοιπο δέρμα και που καλύπτονται από λέπια χρώματος λευκού ή ασημί. Κάποτε οι βλάβες αυτές διασπώνται, προκαλούν πόνο και πιθανόν να αιμορραγούν.
Οι κυριότεροι εντοπισμοί των δερματικών ανωμαλιών είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, ο κορμός, το δέρμα του κρανίου, τα χέρια, τα νύχια, οι πτυχές του δέρματος. Μπορεί επίσης να επηρεάσει το δέρμα που καλύπτει διάφορες αρθρώσεις και στην ουσία είναι δυνατόν να εντοπισθεί σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να δημιουργηθούν φλύκταινες με πύο. Η φαγούρα συνοδεύει την πάθηση αυτή.
Επίσης εκδηλώνεται κάποτε και αρθρίτιδα της ψωρίασης με πόνο στις αρθρώσεις.
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα του ασθενούς.
Η βιοψία του δέρματος μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Οι καλλιέργειες από τις βλάβες του δέρματος επιτρέπουν τον αποκλεισμό άλλων φλεγμονωδών παθήσεων του δέρματος.
Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά αντιγόνα του συστήματος HLA. Στις περιπτώσεις που υπάρχει πόνος στις αρθρώσεις, η ακτινογραφία της άρθρωσης μπορεί να βοηθήσει να φανεί εάν υπάρχει αρθρίτιδα της ψωρίασης.
Η θεραπεία της ψωρίασης
Ο σκοπός της θεραπείας στην ψωρίαση είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η πρόληψη των μολύνσεων που μπορούν να προκύψουν. Υπάρχουν διαφόρων ειδών θεραπείες και ο τρόπος αντιμετώπισης εξαρτάται από την ένταση και σοβαρότητα της ασθένειας.
Οι ήπιες μορφές της ψωρίασης μπορούν να αντιμετωπισθούν με τοπικά φάρμακα όπως αλοιφές, κρέμες, σαμπουάν. Μπορούν να χορηγηθούν σαμπουάν του τύπου που χρησιμοποιούνται εναντίον της πιτυρίδας και σαμπουάν ή λοσιόν που περιέχουν παράγωγα της πίσσας του άνθρακα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αναγκαίο να δοθούν κορτιζόνη ή άλλα ανάλογά της, αντι-μυκητισιακά φάρμακα, αντιβιοτικά, λιπαντικά, φαινόλη και άλλα φάρμακα.
Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορούν να χορηγηθούν είτε από το στόμα είτε ενδοφλέβια, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα όπως κορτικοστεροειδή ή μεθοτρεξάτη. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κυκλοσπορίνη και τα ρετινοειδή φάρμακα. Οι θεραπείες με βιολογικά φάρμακα (etanercept, alefacept, efalizumab, infliximab) υπόσχονται πολλά χάρις στο νέο τρόπο δράσης τους που καταστέλλει τους αρχικούς μηχανισμούς γένεσης της νόσου (καταστολή δραστηριοποίησης λεμφοκυττάρων τύπου Τ και της ειδικής πρωτεΐνης TNF-alpha, tumor necrosis factor-alpha).
Σε σοβαρές περιπτώσεις που αφορούν μεγάλες επιφάνειες του δέρματος ή ακόμη όταν η νόσος είναι ανθεκτική μπορεί να υπάρχει έντονος πόνος με κίνδυνο απώλειας μεγάλων ποσοτήτων υγρών και λοιμώξεων που μπορούν να γενικευθούν.
Σε τέτοιες περιπτώσεις που υπάρχει κίνδυνος γενικευμένης λοίμωξης και σηψαιμίας είναι αναγκαίο ο ασθενής να εισαχθεί στο νοσοκομείο για να χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά, αντιβιοτικά, ηρεμιστικά φάρμακα και αναλγησικά.
Υπάρχουν και άλλες θεραπευτικές μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως η μέτρια έκθεση στο φως του ήλιου ή σε φωτοθεραπεία.
Το δέρμα του ασθενούς μπορεί να γίνει περισσότερο ευαίσθητο στη δράση των υπεριωδών ακτινών είτε με την εφαρμογή τοπικής αλοιφής με βάση πίσσα του άνθρακα ή με τη λήψη από το στόμα φαρμάκων όπως τα psoralens. Επίσης είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα εγκαύματα από τον ήλιο.
Η αντιμετώπιση της αρθρίτιδας της ψωρίασης μπορεί να γίνει με μη στεροειδή αναλγητικά φάρμακα όπως γίνεται και στις άλλες μορφές αρθρίτιδας.
Οι ασθενείς που πάσχουν από ψωρίαση θα πρέπει να έχουν ένα υγιεινό τρόπο ζωής και να τρέφονται καλά. Πρέπει να ξεκουράζονται ικανοποιητικά, να αποφεύγουν το στρες, να έχουν μια καλή υγιεινή του δέρματος και να κάνουν καθημερινά μπάνιο ή ντους.
Το έντονο τρίψιμο του δέρματος για σκοπούς πλυσίματος δεν πρέπει να γίνεται διότι μπορεί να ερεθίσει το δέρμα και να προκαλέσει νέα έξαρση της νόσου.
Φαίνεται ότι η χρήση του αλευριού της βρώμης μέσα στο μπάνιο μπορεί να βοηθά στην ανακούφιση του ασθενούς και στη χαλάρωση των λεπιών.
Πρόγνωση και επιπλοκές
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, μη μεταδοτική ασθένεια που μπορεί να ελεγχθεί με τις θεραπείες.
Συνήθως η πρόγνωση είναι καλή, δεν επηρεάζει τη γενική υγεία εκτός εάν παραμεληθεί. Οι μορφές που εμφανίζονται σε μεγάλες εκτάσεις δέρματος ή ακόμη αυτές που εμφανίζονται σε πολύ νεαρή ηλικία ή σε άτομα μεγάλης ηλικίας είναι σοβαρότερες.
Οι επιπλοκές που μπορούν να συνοδεύσουν τη ψωρίαση περιλαμβάνουν τις δευτερογενείς μολύνσεις του δέρματος που έχουν κίνδυνο γενίκευσης της μόλυνσης, τον καρκίνο του δέρματος, τις παρενέργειες των διαφόρων μορφών θεραπειών που χορηγούνται, τον καταρράκτη και το γεγονός ότι το δέρμα που εμπλέκεται δείχνει πρώιμα σημεία γήρανσης.
Είναι επίσης σημαντικό να τονισθεί ότι για τους ασθενείς είναι ευεργετικό να συμμετέχουν σε ομάδες υποστήριξης ασθενών οι οποίοι πάσχουν από ανάλογες ασθένειες. Η ανταλλαγή εμπειριών και η ψυχολογική υποστήριξη προσφέρουν ανακούφιση και τρόπους καλύτερης αντιμετώπισης των προβλημάτων που δημιουργούνται από τη χρόνια αυτή νόσο.
Ψωρίαση από Βιβλιογραφία:
Efficacy and Safety Observed During 24 Weeks of Efalizumab Therapy in Patients With Moderate to Severe Plaque Psoriasis, Archives of Dermatology 2005;141:31-38, Ιανουάριος 2005.
National Psoriasis Foundation
Members of the National Psoriasis Foundation: More Extensive Disease and Better Informed About Treatment Options, Archives of Dermatology 2005;141:19-26, Ιανουάριος 2005.
Η ψωρίαση είναι ασθένεια του δέρματος που επηρεάζει περίπου το 2% του πληθυσμού. Είναι χρόνια πάθηση που οφείλεται σε διαταραχές του ανοσολογικού συστήματος και ιδιαίτερα των λεμφοκυττάρων τύπου Τ.
Η ψωρίαση (από την ελληνική λέξη ψώρος που σημαίνει λέπι), χαρακτηρίζεται από ερυθηματώδεις βλάβες του δέρματος που καλύπτονται με παχιές πλάκες λεπιών, χρώματος λευκού ή ασημί.
Οι βλάβες του δέρματος μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα αλλά συχνότερα εντοπίζονται στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής, στο κάτω μέρος της πλάτης, στις παλάμες στα πέλματα, στο πρόσωπο, γύρω από τον ομφαλό.
Οι ασθενείς παρουσιάζουν φαγούρα, διασπάσεις του δέρματος που μπορεί να αιμορραγούν και πόνο.
Η ψωρίαση είναι δυνατόν να δημιουργεί και μη δερματικά προβλήματα. Μπορεί να προσβάλλει τις αρθρώσεις, τα νύχια των χεριών και των ποδιών, το εσωτερικό του στόματος, τα γεννητικά όργανα.
Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική. Υπάρχει γενετική προδιάθεση και κληρονομικότητα. Το στρες, οι μολύνσεις και ορισμένα φάρμακα, επιδεινώνουν την πάθηση.
Δεν υπάρχει σήμερα θεραπεία που προσφέρει ίαση στην ψωρίαση. Όμως υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη νόσο και προσφέρουν μεγάλες περιόδους ύφεσης της νόσου χωρίς δερματολογικές ή άλλες εκδηλώσεις.
Η κάθε θεραπεία έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Μια θεραπεία που αποδίδει σε ένα ασθενή πιθανόν να μην είναι αποδοτική για έναν άλλο.
Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί είναι ο τύπος της ψωρίασης, η σοβαρότητα, η έκταση του δέρματος που επηρεάζεται, ο εντοπισμός των βλαβών, η ηλικία και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και τέλος οι επιπτώσεις της ασθένειας στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, στο σωματικό και ψυχικό τομέα.
Οι θεραπείες που υπάρχουν σήμερα για την ψωρίαση μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: Τοπικές θεραπείες (για μέχρι μέτριας σοβαρότητας περιπτώσεις), φωτοθεραπεία (υπεριώδης ακτινοβολία) και συστημική θεραπεία (φάρμακα από το στόμα ή ενδοφλέβια).
Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν εγκριθεί αξιόλογα νέα βιοτεχνολογικά φάρμακα που ανοίγουν μια νέα εποχή για τους ασθενείς με ψωρίαση προσφέροντας μακροχρόνιο έλεγχο της νόσου. Οι εν λόγω δραστικές ουσίες παράγονται με μεθόδους βιολογικής μηχανικής από πρωτεΐνες που παράγονται από κύτταρα.
Τα βιολογικά φάρμακα είναι διαφορετικά από τα άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ψωρίαση λόγω του ότι έχουν σχεδιασθεί για να σταματούν την ασθένεια στα πρώτα στάδια της γένεσης της. Καταστέλλουν τους αρχικούς μηχανισμούς που οδηγούν στην παθολογική δραστηριοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα κυριότερα από τα νέα βιολογικά φάρμακα που υπόσχονται πολλά για τους ασθενείς με ψωρίαση είναι:
1. Το etanercept (Enbrel) είναι φάρμακο βιοτεχνολογικό που εγκρίθηκε κατά το 2004 για μέτριας και σοβαρής μορφής ψωρίαση. Επίσης βοηθά και στην αντιμετώπιση της αρθρίτιδας της ψωρίασης. Καταστέλλει μια ειδική πρωτεΐνη (την TNF-alpha, tumor necrosis factor-alpha) που δημιουργεί φλεγμονή στην ψωρίαση και στην αρθρίτιδα της ψωρίασης.
Τα θεραπευτικά αποτελέσματα με το φάρμακο αυτό που θεωρείται ασφαλές, είναι πολύ καλά και διαχρονικά σταθερά. Χορηγείται δύο φορές την εβδομάδα υποδορίως και οι ίδιοι οι ασθενείς μπορούν να κάνουν τις ενέσεις τους
2. Το alefacept (Amevive) εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2003 από το FDA. Καταστέλλει την παθολογική δραστηριοποίηση των λεμφοκυττάρων τύπου Τ.
Ενδείκνυται για μέτριας και σοβαρής μορφής ψωρίαση, χορηγείται μία φορά κάθε δώδεκα εβδομάδες ενδομυικώς από το γιατρό και χρειάζονται να γίνονται εβδομαδιαίως αναλύσεις αίματος για παρακολούθηση της ανοσοκαταστολής
3. Η εφαλιζουμάμπη (efalizumab, Raptiva) εγκρίθηκε πριν 18 μήνες και καταστέλλει την παθολογική δραστηριοποίηση των λεμφοκυττάρων τύπου Τ. Χορηγείται υποδορίως μια φορά την εβδομάδα. Αρχικά η ένεση γίνεται από το γιατρό αλλά στη συνέχεια μπορεί να την κάνει ο ίδιος ο ασθενής.
Συστήνεται σε ασθενείς που δεν ανταποκρίθηκαν στη μεθοτρεξάτη, στην κυκλοσπορίνη και στη φωτοθεραπεία. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η θεραπεία για 6 μήνες με το εν λόγω φάρμακο, είναι ασφαλής με πολύ καλά αποτελέσματα και χωρίς επιπρόσθετες παρενέργειες
4. Η ινφλιξιμάμπη (infliximab, Remicade) και η αδαλιμουμάμπη (adalimumab, Humira) είναι φάρμακα της ίδιας οικογένειας που δρουν με ανάλογους τρόπους
Οι ασθενείς πρέπει να συμβουλεύονται τους γιατρούς τους για την πλέον κατάλληλη θεραπεία για την περίπτωση τους.
Παράλληλα θέλουμε να τονίσουμε το γεγονός ότι έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς με ψωρίαση που είναι καλύτερα πληροφορημένοι για την ασθένεια και τις θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν σήμερα, είναι περισσότερο ευχαριστημένοι όσον αφορά την εξέλιξη της νόσου τους.
Ερευνητές ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν τι προκαλεί την ψωρίαση, μια συνήθη χρόνια δερματική νόσο και είπαν ότι τα ευρήματά τους μπορεί ν’ ανοίξουν το δρόμο για μια…αποτελεσματική θεραπεία.
Οι επιστήμονες αποφάνθηκαν ότι για να προκληθεί η νόσος, που σύμφωνα με τους ειδικούς πλήττει το 2% του πληθυσμού, απαραίτητος είναι ο συνδυασμός της λεγόμενης πρωτεΐνης STAT3 και ενός ενεργού ανοσοποιητικού συστήματος. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, η ψωρίαση μπορεί να ξεκινήσει με μια πολύ μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλει ο οργανισμός να θεραπεύσει τραύματα. Σε αυτό συνηγορούν και ερευνητές του Αντικαρκινικού Κέντρου Μ. Αντερσον του Πανεπιστημίου του Τέξας που παρασκεύασαν μια κρέμα για το σώμα η οποία εμποδίζει τη διαδικασία που καταλήγει σε ψωρίαση στα ποντίκια. “Ίσως έχουμε βρει μια εξ ολοκλήρου νέα επιλογή θεραπείας για την ψωρίαση”, είπε ο επικεφαλής της μελέτης του Κέντρου Αντερσον, δρ. Τζον Τζιοβάνι. “Έχουμε αναπτύξει ένα μοντέλο ποντικιού που παρουσιάζει όλα τα κύρια χαρακτηριστικά των βλαβών της ψωρίασης στον άνθρωπο και αποδείχτηκε ότι μπορούμε ν’ αντιστρέψουμε εκείνα τα βήματα”.
Η ψωρίαση είναι χρόνια νόσος και αναγνωρίζεται από φλεγμονώδεις πλάκες του δέρματος που καλύπτονται από φολίδες ασημί-λευκού χρώμα
Η ψωρίαση είναι χρόνια νόσος και αναγνωρίζεται από φλεγμονώδεις πλάκες του δέρματος που καλύπτονται από φολίδες ασημί-λευκού χρώματος οι οποίες προκαλούν κνησμό. Δεν υπάρχει κατάλληλη θεραπεία παρότι η φαρμακευτική αγωγή για τα συμπτώματά της δίνει μια προσωρινή ανακούφιση στον πάσχοντα.
Η νόσος περιλαμβάνει δερματικά κύτταρα που λέγονται κερατινοκύτταρα, τα οποία αναπτύσσονται ραγδαίως και ανεξέλεγκτα.
“Υπάρχει μια συνεχιζόμενη αμφισβήτηση για το αν η πρωτογενής ανωμαλία στην ψωρίαση βρίσκεται στο ανοσοποιητικό σύστημα ή στα κερατινοκύτταρα. Ίσως έχουμε βρει το συνδετικό κρίκο: η αλλαγή στα κερατινοκύτταρα που συνεργάζεται με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, απαραίτητα για την ανάπτυξη της ψωρίασης στον άνθρωπο”, αναφέρει ο δρ. Τζιοβάνι σε ανακοίνωση. Σε άρθρο τους στην επιθεώρηση “Nature Medecine” οι ερευνητές τονίζουν ότι εξέτασαν την πρωτεΐνη STAT3, που επιδρά στην επούλωση του τραύματος και στην ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος.
Ενεργοποιημένη η πρωτεΐνη STAT3 παίζει κύριο ρόλο στην επούλωση του τραύματος. Όταν η διαδικασία της ίασης ολοκληρωθεί, η φυσιολογική STAT3 επανέρχεται στην ανενεργή μορφή της. Ωστόσο, όταν δεν συμβεί αυτό, η διαδικασία της ίασης του τραύματος συνεχίζεται και τα δερματικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται. Η ομάδα του δρα Τζιοβάνι αναζήτησε πρώτα την ενεργοποιημένη STAT3 στο δέρμα ψωριασικών ατόμων και βρήκε υψηλά επίπεδα αυτής σε εξανθήματα ψωρίασης στους 19 από 21 ασθενείς.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα ποντίκι στο οποίο η STAT3 είναι πάντα ενεργοποιημένη στα κερατινοκύτταρα και αυτά τα ποντίκια παρουσίασαν όλα τους ψωρίαση. Τότε οι ερευνητές παρασκεύασαν διάλυμα που περιέχει μικρό δείγμα του DNA που λέγεται ολιγονουκλεοτίδιο, το οποίο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να παρεμποδίζει τη STAT3 να ενεργοποιεί γονίδια. Το διάλυμα συνέβαλε στην εξάλειψη των δερματικών βλαβών στα ποντίκια.
“Η ψωρίαση είναι μια σοβαρή, συχνή χρόνια δερματοπάθεια που πολλές φορές υποτροπιάζει και θεραπεύεται δύσκολα. Χαρακτηρίζεται κλινικά από έντονες κοκκινίλες στο δέρμα, πάνω στις οποίες εμφανίζονται ασημόλευκα λέπια. Μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε σημείο του σώματος, ακόμη και τα νύχια ή το τριχωτό της κεφαλής.
Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική, συναντάται στο 2.1% περίπου του πληθυσμού και είναι γνωστό ότι είναι κληρονομική. Στην Eυρώπη πάσχουν από αυτήν 2.100.000 άνθρωποι περίπου. Σε άτομα με γενετική προδιάθεση παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της ψωρίασης και εξωτερικοί παράγοντες, όπως τραυματισμός του δέρματος, τοπικές μολύνσεις, λοιμώξεις, παθήσεις του δέρματος, στρες, αλλά και ορισμένοι φαρμακευτικοί παράγοντες.
Η καθιέρωση της 29ης Oκτωβρίου σαν Παγκόσμια Hμέρα Ψωρίασης, σηματοδοτεί την ανάγκη για αφύπνιση των ψωριασικών ασθενών, ώστε να ενημερωθούν σωστά για την ασθένειά τους και να αναζητήσουν έγκαιρα τις διαθέσιμες θεραπείες.
Tα μηνύματα της Παγκόσμιας Hμέρας Ψωρίασης είναι:
- η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική
- από ψωρίαση μπορεί να προσβληθεί οποιοσδήποτε
- 125 εκατομμύρια άνθρωποι με ψωρίαση και ψωριασική αρθρίτιδα δικαιούνται φωνής
- η ψωρίαση δεν είναι αισθητικό πρόβλημα αλλά μια πραγματική ασθένεια
- η ευαισθητοποίηση και η ενθάρρυνση των ειδικών που ασχολούνται με την ψωρίαση, να διευκολύνουν και να καθοδηγήσουν τους πάσχοντες ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή πρόσβαση στις νέες θεραπείες, οι οποίες είναι κατάλληλες για την περίπτωση τους”.
Αυτά ανακοινώθηκαν από τους: Aνδρέα Kατσάμπα, καθηγητή Δερματολογίας Πανεπιστημίου Aθηνών, νοσοκομείο “Aνδρέας Συγγρός”, Aνδρονίκη Tόσκα, καθηγήτρια Δερματολογίας πανεπιστημίου Kρήτης, Nικόλαο Σταυριανέα, αναπλ. καθηγητή Δερματολογίας Πανεπιστημίου Aθηνών, “Aττικόν” νοσοκομείο, σε συνέντευξη τύπου, η οποία διοργανώθηκε με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Hμέρας Ψωρίασης (29 Οκτωβρίου).
Τι προκαλεί την ψωρίαση;
Τα κύτταρα του δέρματος φυσιολογικά ανανεώνονται σε 30 ημέρες περίπου. Στα άτομα με ψωρίαση η διαδικασία αυτή γίνεται πολύ πιο γρήγορα (περίπου 4-5 ημέρες), με αποτέλεσμα τα κύτταρα του δέρματος με ψωρίαση να είναι μη ώριμα κύτταρα, να σχηματίζουν πλάκες, και να είναι στέρεα κολλημένα το ένα με το άλλο. Η ροή του αίματος στα αγγεία του δέρματος είναι αυξημένη και τα αγγεία είναι διασταλμένα. Για τις διαταραχές αυτές υπεύθυνο είναι το ανοσολογικό σύστημα των ατόμων με ψωρίαση το οποίο δεν λειτουργεί ικανοποιητικά. Ένα σημαντικό στοιχείο που προβληματίζει όσους ασχολούνται με την ψωρίαση είναι ότι δεν είναι δυνατόν να προβλέψουμε τη συμπεριφορά και την εξέλιξη της νόσου σε κάθε άτομο. Μερικοί άνθρωποι προσβάλλονται από σταγονοειδή ψωρίαση, μια και μοναδική φορά σε νεαρή ηλικία και δεν παρουσιάζουν ξανά ποτέ συμπτώματα. Άλλοι προσβάλλονται περισσότερες φορές από ψωρίαση και κάθε φορά υποχωρεί, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η ασθένεια επιμένει για χρόνια.
Το βέβαιο είναι ότι δημιουργεί ένα σοβαρό αισθητικό πρόβλημα, που μειώνει την ποιότητα ζωής των πασχόντων, ενώ πολλές φορές μπορεί να προκαλέσει έως και ανικανότητα, στην περίπτωση που συνυπάρχει αρθρίτιδα ή στην περίπτωση που μεταπίπτει σε Γενικευμένη Φλυκταινώδη μορφή.
Ένα ποσοστό 10-20% των ασθενών με ψωρίαση μπορεί να εμφανίσουν ψωριασική αρθρίτιδα, μια επώδυνη νόσο που χαρακτηρίζεται τόσο από οστικές διαβρώσεις, όσο και από δερματικές αλλοιώσεις.
Συνήθως η εμφάνιση της ψωρίασης προηγείται της ψωριασικής αρθρίτιδας. Όταν υπάρχει κλινική υποψία ψωριασικής αρθρίτιδας, πρέπει να αναζητούνται οι δερματικές βλάβες εκτός από τα εμφανή σημεία του δέρματος (γόνατα, αγκώνες, νύχια), στον ομφαλό, στο τριχωτό της κεφαλής, στο δέρμα του πρωκτού, πίσω από τα αυτιά και τα πτερύγιά τους. Σ’ αυτήν την περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει εκτός από δερματολόγο να επισκεφθεί και ρευματολόγο.
Αντιμετώπιση της νόσου – νεότερες θεραπείες
Πριν αποφασισθεί η κατάλληλη θεραπεία πρέπει να εκτιμηθεί η έκταση η σοβαρότητα και η μορφή της νόσου, η ηλικία, η γενική υγεία του ασθενούς, άλλες θεραπείες που εφαρμόσθηκαν στο παρελθόν, καθώς και η γνώμη του ασθενούς. Στόχος της θεραπείας είναι η αντιμετώπιση της φλεγμονής και η απομάκρυνση των λεπιών. Σε ήπιες μορφές της νόσου οι τοπικές θεραπείες συνήθως επαρκούν, ενώ σε σοβαρότερες απαιτείται συνδυασμός τοπικών και συστηματικών θεραπειών.
Σήμερα, μια νέα βιολογική θεραπεία, το ENBREL, η μόνη εγκεκριμένη παγκοσμίως, για τη θεραπεία της Ψωριασικής Aρθρίτιδας και της Ψωρίασης, κυκλοφορεί και στην Eλλάδα. H έγκριση και από την Eυρωπαϊκή Ένωση, προσφέρει τώρα στους δερματολόγους τη δυνατότητα να θεραπεύσουν αποτελεσματικά τους ασθενείς τους που πάσχουν και από τις δύο ασθένειες. Tο ENBREL έχει χρησιμοποιηθεί σε περισσότερους από 250.000 ασθενείς παγκοσμίως, για τις διάφορες ενδείξεις του και έχει καθιερωμένη αποτελεσματικότητα και προφίλ ασφάλειας με περισσότερο από 10 χρόνια κλινικών μελετών.
Aσθενείς με μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση που πήραν ENBREL είχαν μια γρήγορη ανακούφιση των συμπτωμάτων τους μέσα σε 2 εβδομάδες και το αποτέλεσμα αυτό διατηρήθηκε για 24 εβδομάδες. Oι έως τώρα θεραπείες για την ψωρίαση είναι συχνά περιοριστικές και οι ασθενείς που υποφέρουν από τη νόσο χρειάζονται νέες θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να τους παρέχουν σταθερή ανακούφιση από τα επώδυνα συμπτώματα και που μπορούν να τους βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Aυτό επιβεβαιώθηκε από μια πρόσφατη αναδρομική μελέτη ανασκόπησης σε 1.000 Eυρωπαίους ασθενείς. H μελέτη αυτή έδειξε ότι περισσότερο από το 50% των ασθενών με μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση χρησιμοποιούσαν τρεις ή και περισσότερους θεραπευτικούς παράγοντες στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τα συμπτώματά τους. Το νέο σκεύασμα έχει αποδείξει ότι βοηθάει στη θεραπεία των δυνητικά επώδυνων και ορατών συμπτωμάτων της ψωρίασης, ακόμα και σε ασθενείς στους οποίους είχαν αποτύχει άλλες θεραπείες.
Θεραπείες.
Ο στόχος είναι να ελαττωθεί η φλεγμονή και να επιβραδυνθεί ο γρήγορος πολλαπλασιασμός των κυττάρων της επιδερμίδας. Ειδικές αλοιφές και γαλακτώματα μειώνουν το λέπι και βοηθούν στη μείωση του κνησμού όταν υπάρχει.
Ειδικές δίαιτες δεν φαίνεται να έχουν κάποιο αποτέλεσμα.
Η θεραπευτική μέθοδος που θα ακολουθηθεί από τον δερματολόγο σας, θα λαμβάνει υπ ‘ όψιν της τη γενικότερη κατάσταση της υγείας σας, ηλικία, είδος ζωής, και τη σοβαρότητα της ψωρίασης. Μπορεί να απαιτηθούν διαφορετικοί τύποι θεραπειών και αρκετές επισκέψεις στον Δερματολόγο.
Τα ΤΟΠΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ διαιρούνται σε 4 μεγάλες κατηγορίες και μπορεί να περιέχουν: κορτιζόνη, συνθετική βιταμίνη D, πίσσα, ή ανθραλίνη. Χρησιμοποιούνται μόνα τους ή σε συνδυασμό με το φυσικό φως του ήλιου ή την υπεριώδη ακτινοβολία.
Οι πιο σοβαρές μορφές απαιτούν θεραπεία από το στόμα, με ή χωρίς φωτοθεραπεία με ακτίνες UVB ή UVA. Η έκθεση στο ηλιακό φως βοηθά την πλειονότητα των ασθενών, αλλά πρέπει να γίνεται προσεκτικά.
Τύποι Θεραπειών
Τοπικά κορτικοστεροειδή
Κορτιζονούχες κρέμες, αλοιφές και γαλακτώματα, καθαρίζουν το δέρμα προσωρινά και ελέγχουν τη κατάσταση σε πολλούς ασθενείς. Μικρότερες σε περιεκτικότητα κορτιζόνες χρησιμοποιούνται σε πιο ευαίσθητες περιοχές όπως η περιοχή των γεννητικών οργάνων ή το πρόσωπο. Πιο δυνατά σκευάσματα χρειάζονται συνήθως για βλάβες στο τριχωτό της κεφαλής, αγκώνες, γόνατα, παλάμες και πέλματα και μέση.
Όλα πάντως τα σκευάσματα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και με τη ταυτόχρονη παρακολούθηση από δερματολόγο.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των κορτιζονούχων σκευασμάτων περιλαμβάνουν λέπτυνση του δέρματος, ευρυαγγείες, μώλωπες και αλλαγές στο χρώμα του δέρματος.
Προσοχή: ΠΟΤΕ ΜΗ ΔΙΑΚΟΠΤΕΤΕ ΑΠΟΤΟΜΑ τις αλοιφές, αλλά μειώνετέ τις σταδιακά. Η απότομη διακοπή προκαλεί ΕΞΑΡΣΗ της νόσου και πάλι.
Μετά από μερικούς μήνες θεραπείας η ψωρίαση μπορεί να γίνει ανθεκτική στις αλοιφές αυτές.
Ανθραλίνη (anthralin)
Έχει καλά αποτελέσματα σε δύσκολες να θεραπευτούν παχιές πλάκες ψωρίασης. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και προσωρινό βάψιμο του δέρματος και των ρούχων.
Αρκετά παλιά θεραπεία, πολλοί δερματολόγοι δεν την χρησιμοποιούν πια.
Βιταμίνη D (calcipotriene, Dovonex)
Χρήσιμη για άτομα με εντοπισμένη ψωρίαση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.
Προσοχή: η γνωστή βιταμίνη D που υπάρχει στα φαρμακεία και στα κέντρα υγιεινής διατροφής ΔΕΝ έχει κανένα αποτέλεσμα στη ψωρίαση.
Όταν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες του δερματολόγου, οι παρενέργειές της είναι ανύπαρκτες, κι αυτό είναι το μεγάλο της πλεονέκτημα έναντι των κορτιζονούχων σκευασμάτων.
Πίσσα
Χρησιμοποιείται για πάνω από 100 χρόνια. Τα σημερινά προϊόντα είναι πολύ βελτιωμένα και δεν λερώνουν τόσο πολύ όσο παλιά.
Φωτοθεραπεία – UVB
Το ηλιακό φως και η υπεριώδης ακτινοβολία επιβραδύνουν το γρήγορο πολλαπλασιασμό των κυττάρων της επιδερμίδας. Αν και οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν ρυτίδες, οφθαλμικές βλάβες ή ακόμα και καρκίνο του δέρματος, θεωρούνται ασφαλείς θεραπείες όταν γίνονται με την επίβλεψη του ειδικού. Στην Ελλάδα με το ηλιόλουστο κλίμα, τα θαλάσσια μπάνια είναι ότι καλύτερο.
Φωτοθεραπεία – PUVA
Όταν η ψωρίαση δεν απαντά σε άλλες θεραπείες ή είναι γενικευμένη, η PUVA είναι αποτελεσματική στο 80-90 %. Η ονομασία προέρχεται από το συνδυασμό “Psoralen + UVA,” τους 2 παράγοντες που εμπλέκονται. Στους ασθενείς δίνεται ένα χάπι που περιέχει psoralen, και μετά εκτίθενται προσεκτικά σε υπολογισμένες ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας (UVA). Χρειάζονται περίπου 25 θεραπείες σε μια περίοδο 2-3 μηνών. Περίπου 30-40 συνεδρίες το χρόνο απαιτούνται για να κρατιέται η ψωρίαση κάτω από έλεγχο.
Επειδή το φάρμακο συσσωρεύεται στο φακό του ματιού, οι ασθενείς θα πρέπει να φοράνε ειδικά γυαλιά από την ώρα της έκθεσης στις λάμπες, μέχρι το βράδυ εκείνης της μέρας. Η θεραπεία PUVA όταν γίνεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα, υπάρχουν οι κίνδυνοι που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο.
Μεθοτρεξάτη (methotrexate )
Είναι ένα φάρμακο που μπορεί να πετύχει εκεί που άλλα αποτυγχάνουν. Επειδή έχει ανεπιθύμητες ενέργειες, ιδίως ηπατική βλάβη, χρειάζονται τακτικά εξετάσεις αίματος. Όταν λαμβάνεται για πολύ καιρό, πιθανόν να χρειαστούν ακτινογραφίες θώρακος και βιοψία ήπατος. Άλλες παρενέργειες περιλαμβάνουν στομαχικές διαταραχές, ναυτία and ζάλη.
Ρετινοειδή (retinoids, Acitretin)
Πολύ καλό φάρμακο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν ξηρότητα του δέρματος των χειλιών και των ματιών, αύξηση των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος, κ.ά. Το μεγάλο όμως μειονέκτημά τους είναι ότι δεν μπορούν να δοθούν σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, γιατί είναι τερατογόνα, ακόμα και 2 χρόνια μετά τη διακοπή τους.
Κυκλοσπορίνη (cyclosporine, Neoral)
Ανοσοκατασταλτικός παράγοντας, που τον χρησιμοποιούμε χρόνια τώρα στους μεταμοσχευμένους και βρέθηκε ότι έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε σοβαρές περιπτώσεις ψωρίασης.
Μειονεκτήματά του: υψηλό κόστος, γρήγορες υποτροπές, αύξηση πίεσης και νεφρική βλάβη.
Μερικά ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
# Χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων : ΝΑΙ σαν συμπλήρωμα, όχι σαν μονοθεραπεία.
# Σύμπλεγμα βιταμινών Β .
# Σελήνιο. Δρά αντιφλεγμονωδώς εμποδίζοντας την σύνθεση προσταγλανδινών – λευκοτριενών από το αραχιδονικό οξύ. Ενίσχυση τοιχωμάτων των τριχοειδών αγγείων γι αυτό και συμβάλλει στην αντιμετώπιση των ευρυαγγειών.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Τοπικά
cr Aloe Vera 0,5%, 1×3 (Ιαση 83% !, Tanweer, Hot Line, Athens 96)
Συστηματικά
# tabs Zantac (ranitidine) 300 mg (Bt x 10), 1x2x4 μήνες (6 κουτιά το μήνα!). Καλή θεραπεία (13/17), αλλά αρχίζει και φαίνεται στο 3μηνο.
# tabs sulfasalazine (tabs Azulfidine ή Salopyrine 500 mg, bt x50): 500 mg x 3, με σταδιακή αύξηση στο 1gr x 4. Σύνολο θεραπείας, 2-3 μήνες. (Οχι σε ανεπάρκεια G-6-PD, να λαμβάνεται με ικανή ποσότητα ύδατος και να χορηγείται φυλλικό οξύ σε παρατεταμένη χρήση).
# tabs rifampicin 300 mg, 1x2x1 μήνα. Σε ηλικίες > 12 ετών. Οχι μόνο σε σταγονοειδή. Φαίνεται ότι έχει και ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες.
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Liarozole fumerate (JANNSEN). Είναι ιμιδαζόλη με καλά αποτελέσματα σε δοσολογία 75 mg x 2 x 1 μήνα και μετά 150 mg x 2 x 2 μήνες. Εχει όμως παρενέργειες όπως τα ρετινοειδή.
Tacrolimus (FK 506). Πολύ τοξικό συστηματικά, αλλά πολύ καλό τοπικά.
Bότανα – Ψωρίαση
Eucalyptus globules
(Ευκάλυπτος)
Το όνομα Ευκάλυπτος είναι ελληνικής προέλευσης, «ευ» + «καλυπτός» Globulus, σφαιρικός.Μπορεί οι πρώτοι λευκοί εξερευνητές να έμειναν έκπληκτοι μπροστά στα απέραντα δάση ευκαλύπτου που ανακάλυψαν στις ακτές της Αυστραλίας, αλλά η ικανότητα του δέντρου να αναπτύσσεται γρήγορα, η αρωματική του οσμή (που έχει εντομοαπωθητικές ιδιότητες), και η τάση του να απορροφά υγρασία, έκαναν το δέντρο γρήγορα δημοφιλές στη μεσογειακή ζώνη. Περιλαμβάνει περίπου 480 είδη, ανάμεσα τους και το τεράστιο δέντρο Sequoia gigantean.
Στο παρελθόν είχε ονομαστεί the fever tree, λόγω της χρήσης του σε πυρετό από ελονοσία.
Φαρμακευτικά χρήσιμα είναι τα παλιά φύλλα του δέντρου που περιέχουν το γνωστό αιθέριο έλαιο, αντίθετα τα νέα φύλλα που αναπτύσσονται πάνω σε νέα κλαδιά είναι άμισχα, ανοιχτόχρωμα, χωρίς την χαρακτηριστική ευχάριστη γεύση. Στην πράξη χρησιμοποιείται είτε ως αφέψημα, είτε ως αιθέριο έλαιο. Τα φύλλα περιέχουν μια ταννίνη, μια φλαβονική χρωστική (ευκαλυπτίνη), ρουτοσίδες, τερπένια, ένα βαλσαμικό αιθέριο έλαιο (ευκαλυπτόλη) και ρητίνες.
Το αιθέριο έλαιο έχει μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον, όχι μόνο σαν φαρμακευτικό έλαιο, κυρίως λόγω της ευκαλυπτόλης, αλλά στη βιομηχανία χρησιμοποιούνται τα τερπένια και το αρωματικό λάδι του E. Citriodora , από το οποίο προέρχεται η γνωστή μας citronella που χρησιμοποιείται σαν εντομοαπωθητικό.
Το αιθέριο έλαιο έχει εξαιρετικά ισχυρή αντιβιοτική δράση, αντισηπτικό των αναπνευστικών οδών, κατάλληλο σε βρογχίτιδες οξείες και χρόνιες, στο άσθμα, χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται ακόμη για εισπνοές που σταματούν τις υπερβολικές εκκρίσεις των βρόχων. Χρήσιμο σαν αντισηπτικό στην ατμόσφαιρα του σπιτιού το χειμώνα ή σε παρασκευάσματα ελαίων και αλοιφών για εντριβές στο κοινό κρυολόγημα. Τα φύλλα έχουν υπογλυκαιμική δράση και το μητρικό βάμμα του φυτού έχει χρησιμοποιηθεί σε μια μέση δοσολογία 50-150 σταγόνες ημερησίως, σαν αντιδιαβητικό.
Παραδοσιακά έχει χρησιμοποιηθεί σε θεραπείες εκζέματος και ψωρίασης. Σαν αιθέριο έλαιο συνδυάζεται ιδανικά με λεβάντα, θυμάρι, πεύκο και κανέλλα.
Με τον ευκάλυπτο μοιάζει και ένα άλλο δέντρο, η Μαλαλεύκα (Malaleuca viridiflora και άλλα είδη, Cajeput), ενδημικό είδος στην Αυστραλία, Μαλαισία, Ινδονησία.
Silybum marianum
(Γαϊδουράγκαθο)
Silybum marianum, (Compositae), Milk thistle, Σίλυβο, το αγκάθι της Μαρίας
Παρόλο που σαν γαϊδουράγκαθο περιγράφονται δεκάδες φυτά της οικογένειας των Συνθέτων, τα πιο ενδιαφέροντα είναι ο Cnicus benedictus, με μαλακά και λίγο αγκαθωτά φύλλα και κίτρινο λουλούδι και το Σίλυβο, με αγκάθια που τσιμπάνε πολύ και λουλούδια κοκκινωπά ή λευκά. Τα τόσο «ταπεινά» αυτά αγκάθια, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα κρυμμένων θησαυρών στον κόσμο των φαρμακευτικών φυτών.Οι σπόροι του Σίλυβου περιέχουν ένα μίγμα φλαβονοεϊδών, τη σιλυμαρίνη, που σε μικρότερες ποσότητες υπάρχει στους βλαστούς και τα φύλλα. Το φυτό χρησιμοποιήθηκε επί χρόνια σαν βοηθητικό της παραγωγής γάλακτος σε νεαρές μητέρες και σαν χολαγωγό-χολαιρετικό. Σήμερα, ύστερα από εμπειρικές παρατηρήσεις σε διαταραχές του ήπατος, (που χιλιάδες μελέτες έχουν επιβεβαιώσει), χρησιμοποιείται ως ηπατοπροστατευτικό και μάλιστα, αποτελεί το μοναδικό φάρμακο εκλογής για πολλές περιπτώσεις. Όπως είναι γνωστό, ηπατικά προβλήματα μπορούν να προκληθούν από τη δράση των ελευθέρων ριζών, δηλαδή τοξικών παραγόντων με υψηλή μοριακή δραστικότητα, που καταστρέφουν άλλα μόρια ή και τα ίδια τα κύτταρα. Το σίλυβο προλαμβάνει αυτή τη δράση λειτουργώντας σα αντιοξειδωτικό, 10 φορές πιο ισχυρό από την βιταμίνη Ε, που έχει την ίδια ιδιότητα. Αλλά επιπλέον, το σίλυβο αυξάνει τη συγκέντρωση της γλουταθειόνης (GSH) στο ήπαρ, που είναι υπεύθυνη για την αποδόμηση και αποτοξίνωση μοριακών αλυσίδων ορμονών, φαρμάκων και χημικών ουσιών, πράγμα που σημαίνει ότι βελτιώνει την αποτοξινωτική ικανότητα του ήπατος. Μια άλλη επικίνδυνη για το ήπαρ ομάδα ενώσεων είναι τα λευκοτριένια, που παράγονται με μεταφορά οξυγόνου σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, παρουσία ενός ενζύμου, της λιποξυγενάσης. Το σίλυβο φαίνεται ότι αναστέλλει τη δράση αυτού του ενζύμου και εμποδίζει έτσι την παραγωγή και τη δράση των λευκοτριένιων.
Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα επίδραση του σίλυβου είναι η ικανότητά του να ευνοεί την πρωτεϊνοσύνθεση και την παραγωγή νέων ηπατικών κυττάρων, σε αντικατάσταση των κατεστραμμένων. Έτσι, λειτουργεί σαν αντίδοτο απέναντι σε τοξικούς παράγοντες, που είτε υπάρχουν στο φυσικό περιβάλλον, είτε παράγονται από μεταβολικές διαδικασίες. Χαρακτηριστικές είναι οι μελέτες για δηλητηριάσεις από τοξικά μανιτάρια του γένους Amanita, όπου σε συνάρτηση με το χρόνο λήψης του, εξουδετέρωσε πλήρως τις επιπτώσεις. Έτσι, το φυτό χρησιμοποιείται σε ηπατικές βλάβες από χημικούς παράγοντες (και από οινόπνευμα), σε χρόνιες ηπατίτιδες, ιογενείς ηπατίτιδες, δηλητηριάσεις, ίκτερο, κίρρωση του ήπατος. Εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και για την αύξηση παραγωγής γάλακτος κατά τη γαλουχία, αλλά και στη ψωρίαση. Η συσχέτιση ψωρίασης – ηπατικής λειτουργίας, εκδηλώνεται στη διαδικασία διήθησης του αίματος και ίσως διακαιολογείται από την διαπίστωση υψηλών συγκεντρώσεων ενδοτοξινών και λευκοτριένιων στη ψωρίαση.
Η συνήθης δοσολογία λήψης του φυτού είναι 70-210 mg εκχυλίσματος, τρεις φορές ημερησίως. Καλύτερα είναι να χρησιμοποιούνται σταθεροποιημένα εκχυλίσματα του φυτού.
Το Silybum marianum, δεν παρουσιάζει τοξικότητα. Σε υψηλές και μακροχρόνιες δόσεις ίσως χρειαστεί συμπληρωματικά κάποιο σκεύασμα πλούσιο σε φυτικές ίνες, γιατί λόγω της χολαιρετικής δράσης του φυτού, μπορεί να ερεθιστεί ο εντερικός βλεννογόνος και να προκληθεί μικρή μάζα κοπράνων. Βιβλιογραφία: The healing power of herbs M.Murray, ed.Lemerond
Taraxacum officinale
(Dandelion, πικραλίδα)
Ταραξάκο το φαρμακευτικό -αγριομάρουλο- dandelion- pissenlit (γαλ.«κατουριέσαι στο κρεβάτι»!)Το ταραξάκο είναι γνωστό πολυετές, ποώδες φυτό, κοινό σ’ ολόκληρη την Ευρώπη.
Είναι πραγματικός εφιάλτης των κήπων, αφού αν εγκατασταθεί, δύσκολα αποκολλάται από το έδαφος. Πριν βιαστείτε πάντως, αν το συναντήσετε- να το ξεριζώσετε, καλό είναι να διαβάσετε τα παρακάτω:
Η ρίζα περιέχει πικρές ουσίες (λακτουπικρίνη, ταραξακίνη, λουτεϊνη), τριτερπένια, ταννίνες, σάκχαρα, ινουλίνη, απιγενίνη. Είναι ένα από τα καλύτερα καθαρτικά της φύσης, διουρητικό, χωνευτικό, χολαγωγό και χολαιρετικό, εξαιρετικό σαν τονωτικό του ήπατος, το βοηθά να απομακρύνει τοξίνες κάθε προέλευσης, ανακουφίζει ακόμα και στα πρώτα στάδια κίρρωσης. Αυτές οι ιδιότητες εξηγούν και τη θετική επίδραση του φυτού σε δερματικές παθήσεις (έκζεμα, ψωρίαση, ακμή), αλλά και στη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Χρησιμοποιήθηκε παραδοσιακά στον διαβήτη, για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Η υπογλυκαιμική του δράση έχει επιβεβαιωθεί σε πειραματόζωα.
Σε in vitro πειράματα, όπως και αρκετά φυτά, ήταν αποτελεσματικό κατά του ιού του έρπητα (human herpes virus, type 1 HHV1) Τα φύλλα, με τα οποία την άνοιξη μπορεί κανείς να κάνει μια τονωτική και «αποτοξινωτική» σαλάτα (μόνο με νεαρά φύλλα), περιέχουν βιταμίνες Α, C, Β και ίχνη μεταλλικά άλατα (κάλιο, σίδηρος), πικρούς γλυκοσίδες, μαννιτόλη. Πλούσια πηγή βιταμίνης Α, 100γραμ. φύλλων ταραξάκου, αποδίδουν 14.000 I.U. βιταμίνης Α!
Το ταραξάκο είναι ήπιο, αλλά εξαιρετικό εναλλακτικό διουρητικό, κατάλληλο για χρόνιες καταστάσεις. Το γεγονός ότι περιέχει κάλιο, προστατεύει τον οργανισμό από απώλειες καλίου, μειονέκτημα που παρουσιάζουν τα περισσότερα χημικά διουρητικά.
Η μαννιτόλη, πολυόλη-παράγωγο της φρουκτόζης, χρησιμοποιείται σαν φάρμακο για να προκαλέσει οσμωτική διούρηση. Την περίοδο που η συγκέντρωσή μαννιτόλης στο ταραξάκο είναι υψηλή, (μέσα Μαρτίου μέχρι Μάιο), ένα τσάι από τα φύλλα και ρίζα του φυτού, μπορεί να βοηθήσει στην υπέρταση. Τόσο τα φύλλα, όσο και η ρίζα, έχουν μια αποτελεσματική δράση στη χοληδόχο κύστη, προλαμβάνουν το σχηματισμό πετρών και κάποιες φορές διευκολύνουν τη διάλυση των ήδη σχηματισμένων.
Προφυλάξεις: Είναι από τα πιο ασφαλή φυτά, χωρίς παρενέργειες. Έχουν αναφερθεί, όπως για αρκετά φυτά, περιπτώσεις αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής ή εσωτερικής λήψης.
(Arch Dermatol 1999 Jan;135(1):67-70 — Allergic contact and photoallergic contact dermatitis to plant and pesticide allergens.—Mark KA, Brancaccio RR, Soter NA, Cohen DE)
Η γύρη του φυτού, όπως και γενικότερα των Συνθέτων (Compositae), μπορεί
μέσω της τροφής σε σπάνιες περιπτώσεις να αποτελέσει παράγοντα αναφυλαξίας
(- J Allergy Clin Immunol 1979 Oct;64(4):270-4 — Acute allergic reaction after composite pollen ingestion.—Cohen SH, Yunginger JW, Rosenberg N, Fink JN).
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ