Αντιμετωπίστε τους φόβους σας!
Με ρεαλιστική αισιοδοξία και δημιουργικότητα
Όταν προσπάθησα να οδηγήσω ξανά, μετά από μερικά χρόνια που δεν είχα αυτοκίνητο, κυριεύτηκα από φόβο. Κάθισα στη θέση του οδηγού και τη στιγμή που πήρα το κλειδί της μηχανής στο χέρι κι έκανα να βάλω μπρος, άρχισα να ιδρώνω, να τρέμουν τα γόνατα μου, αισθάνθηκα ταχυπαλμία κι ελαφρά θολούρα. Πήρα μερικές βαθιές ανάσες, προσπάθησα να ηρεμήσω αλλά η ταραχή δεν έφευγε. Ήταν αδύνατο να οδηγήσω, κι όσες φορές κι αν το προσπάθησα τότε, η αντίδραση μου ήταν σχεδόν πάντα η ίδια. Έβλεπα σε νοερές εικόνες κάθε πιθανή σκηνή που θα μπορούσε να μου φύγει ο έλεγχος του αυτοκινήτου, να κάνω ατύχημα ίσως και να σκοτώσω άνθρωπο. Φοβόμουν το χειρότερο… Ήταν αδύνατο να φανταστώ πως θα κατάφερνα κάποτε να οδηγήσω ξανά!
Οι ίδιες οι σκέψεις μας προκαλούν το φόβο
Όλες αυτές οι σωματικές αντιδράσεις είναι μέρος του φυσιολογικού νευροβιολογικού μηχανισμού του άγχους και του φόβου.
Έντονη αναπνοή, εφίδρωση, υψηλός καρδιακός παλμός, τρέμουλο, αίσθηση αστάθειας, νευρικότητα, κλείσιμο του στομαχιού, αίσθημα ανασφάλειας και κινδύνου. Όλα αυτά μας τα πιστοποιεί η ιατρική φυσιολογία. Αυτό που οι περισσότεροι δεν αναγνωρίζουμε είναι πως οι σκέψεις μας ενεργοποιούν αντίστοιχα το σώμα μας και προκαλούν τα συναισθήματα μας, δηλαδή σκέφτομαι πως μπορεί να κάνω τροχαίο, αισθάνομαι άγχος και νοιώθω φόβο. Τα εξωτερικά ερεθίσματα και τα γεγονότα είναι μόνον η αφορμή των σκέψεων, ο τρόπος όμως που σκέφτομαι, δηλ. πως επεξεργάζομαι τις πληροφορίες, είναι μια υποκειμενική, προσωπική νοητική διαδικασία η οποία σχετίζεται με τον τρόπο που μεγαλώσαμε, με τις προηγούμενες εμπειρίες της ζωής μας, την άποψη που έχουμε για τον εαυτό μας, αλλά και με τον τρόπο που έχουμε μάθει ν’ αξιολογούμε και ν’ αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες.
Ο φαύλος κύκλος σκέψεων και φόβων
Όταν συμβεί κάτι που μας ανησυχεί, που θέλουμε ν’ αποφύγουμε, δημιουργούμε μια νοερή εικόνα της εξέλιξης των πραγμάτων που θέλουμε ν’ αποφύγουμε, όπως ‘’ έβλεπα’’ εικόνες τροχαίου ατυχήματος, όπως κάποιος άλλος μπορεί να βλέπει ότι πέφτει το αεροπλάνο, καταστρέφεται οικονομικά κ.λπ. σε μια προσπάθεια να τις ‘’προλάβουμε’’. Από τη στιγμή όμως που θα γίνει κεντρικό θέμα μέσα στο μυαλό μας η εικόνα ή οι εικόνες του χειρότερου, τότε γίνεται εντονότερος ο φόβος. Όσο περισσότερο φοβάμαι τόσο εντονότερα βλέπω τις εικόνες που φοβάμαι κι ο φαύλος κύκλος σκέψεις-φόβος έχει ενεργοποιηθεί. Οι φοβικές αυτές εικόνες μας φαίνονται λογικές την ώρα που φοβόμαστε, πρόκειται όμως περισσότερο για πλάνη, επειδή είναι μονοσήμαντες. Μοιάζει σαν να βλέπουμε μια ταινία τρόμου στον κινηματογράφο και εκείνη τη στιγμή νοιώθουμε πως αυτό μου βλέπουμε θα συμβεί σε λίγο στη ζωή μας! Από εκείνη τη στιγμή έχουμε αυτό-παγιδευτεί στον εσωτερικό φαύλο κύκλο των σκέψεων - φόβου κι έχουμε ακινητοποιηθεί.
Αντίδοτο στο φόβο: ρεαλιστική αισιοδοξία
Όταν ανησυχούμε για κάτι, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να προβλέψουμε και να προλάβουμε το μέλλον. Ποιο μέλλον; Το χειρότερο! Αυτό σαν διαδικασία μας φαίνεται φυσιολογική, καθώς από παιδιά μαθαίνουμε να οργανώνουμε τη ζωή μας με βάση το μέλλον. Μαθαίνουμε να προσπαθούμε ν’ αποφύγουμε το χειρότερο. Αυτό που δεν μαθαίνουμε είναι πως να οραματιστούμε το καλύτερο ή και πως μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα ό,τι μας συμβαίνει στο εδώ και τώρα.
Όταν βλέπω έναν εφιάλτη, οι καλύτερες λύσεις είναι: να βρω μια λύση μέσα στο όνειρο ή να καταλάβω πως ονειρεύομαι και να ξυπνήσω. Η παγίδα του φόβου είναι πως ζω σαν να είναι αλήθεια οι εικόνες του χειρότερου σεναρίου που δημιουργεί το μυαλό μου που είναι σε κατάσταση φόβου και γι’ αυτό μου φαίνονται φυσιολογικά όλα όσα φοβάμαι. Απλά δημιουργώ έναν εφιάλτη και ζω μέσα σ’ αυτόν. Όπως στο όνειρο έτσι και στη συνθήκη του φόβου, πρέπει να ξυπνήσω. Εκείνη τη στιγμή δεν αντιλαμβανόμαστε πως όσο πιθανό είναι το ‘χειρότερο σενάριο’, άλλο τόσο πιθανό είναι και κάποιο άλλο ή μερικά άλλα πιο αισιόδοξα σενάρια. Παραμένοντας στην νευροβιολογική συνθήκη του φόβου απλώς αποδυναμώνουμε νοητικά και συναισθηματικά τον εαυτό μας οπότε είμαστε και λιγότερο έτοιμοι να διαχειριστούμε τις καταστάσεις.
Το αντίδοτο στο φαύλο κύκλο είναι η ρεαλιστική αισιοδοξία. Δεν χρειάζεται να φανταστούμε πως ζούμε σ’ έναν υπέροχο κόσμο, αλλά πως είναι εξίσου πιθανή και δυνατή μια διαφορετική εκδοχή των καταστάσεων. Πως ακόμα και στο χειρότερο σενάριο υπάρχουν δημιουργικές λύσεις τις οποίες μπορούμε και χρειάζεται να οραματιστούμε. Να προσφέρουμε στον εαυτό μας νοητική και συναισθηματική ισορροπία, ένα περισσότερο υγιές αντίδοτο, μια ουσιαστική δόση ρεαλιστικής αισιοδοξίας. Άλλωστε στην πραγματικότητα ακόμα και μέσα από τα χειρότερα σενάρια κάτι καινούργιο δημιουργείται πάντα! Κι αυτό δεν είναι απαραίτητα χειρότερο ή καλύτερο από πριν, αλλά σίγουρα διαφορετικό.
Οδηγός αντι-φόβου
Αποφύγετε τα ερεθίσματα που δημιουργούν φοβικές σκέψεις και εικόνες, όσο περισσότερο μπορείτε.
Μειώστε τις νευροβιολογικές αντιδράσεις του φόβου: κάθε μέρα εκτονωθείτε κινητικά και πηγαίνετε κοντά στη φύση, ακόμα και στην πόλη μια βόλτα σ’ ένα κήπο, στη θάλασσα, σ’ ένα χώρο με δέντρα και χαλαρώστε.
Απεγκλωβιστείτε από το φαύλο κύκλο των σκέψεων/φόβου: κάντε κάθε μία ώρα μια θετική σκέψη-εικόνα.
Ελευθερώστε το νου σας: Μάθετε την τεχνική των αναπνοών χαλάρωσης, κάντε γιόγκα ή διαλογισμό. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά πόσο αποτελεσματικά λειτουργούν στην διαχείριση του άγχους και του φόβου.
Απευθυνθείτε σ’ έναν κατάλληλο ψυχοθεραπευτή/τρια: Η ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί ως ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης του άγχους και των φόβων, ενώ παράλληλα μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις βαθύτερες πηγές των δικών σας φόβων και να τους θεραπεύσετε από τη ρίζα τους.
ΠΗΓΗ
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ