Συντάκτες: Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μορ. βιολόγος, Θάλεια Γούτου, αισθητικός-κοσμητολόγος
Τα πόδια μας είναι ίσως το σημείο του σώματος που καταπονείται περισσότερο καθώς κουβαλούν όλο μας το βάρος και μας στηρίζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας.
Τι μπορεί όμως να μας πει η υγεία των ποδιών μας για τη συνολική υγεία του οργανισμού;
Εάν τα πόδια σας είναι διαρκώς κρύα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κακής κυκλοφορίας του αίματος. Η κακή κυκλοφορία πολλές φορές σχετίζεται με το κάπνισμα, την υψηλή αρτηριακή πίεση ή τα καρδιακά προβλήματα. Η νευρική βλάβη του μη ελεγχόμενου διαβήτη μπορεί επίσης να προκαλεί κρύα αίσθηση στα πόδια. Άλλα πιθανά αίτια είναι ο υποθυρεοειδισμός και η αναιμία. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ώστε να εντοπίσετε οποιοδήποτε τυχόν υποβόσκον πρόβλημα.
Όταν αισθάνεστε πόνο στα πόδια σας μετά από μία δύσκολη μέρα πιθανότατα θα ρίξετε το φταίξιμο στα παπούτσια σας. Ωστόσο ο πόνος που δεν προκαλείται από δωδεκάποντα τακούνια ίσως οφείλεται σε ένα κάταγμα καταπόνησης, δηλαδή μία μικρή ρωγμή σε κάποιο κόκκαλο. Πιθανά αίτια: η πολύ έντονη άσκηση, τα αθλήματα υψηλών κραδασμών (όπως το μπάσκετ) και το τρέξιμο αποστάσεων. Η εξασθένηση των οστών λόγω οστεοπόρωσης αυξάνει τον κίνδυνο για τέτοιου είδους κακώσεις.
Άσπρα, κόκκινα, μπλε δάχτυλα
Αν πάσχετε από το σύνδρομο Raynard μπορεί να παρατηρήσετε τα δάχτυλά σας να αλλάζουν απόχρωση από φυσιολογική σε άσπρη, μετά σε μπλε, σε κόκκινη και να επανέρχονται πάλι στο φυσιολογικό. Αυτό οφείλεται στο ξαφνικό στένεμα των αρτηριών, μία κατάσταση που ονομάζεται αγγειοσπασμός. Το στρες ή οι αλλαγές στη θερμοκρασία μπορεί να πυροδοτήσουν τους αγγειοσπασμούς αυτούς, που συνήθως δεν οδηγούν σε άλλα προβλήματα υγείας. Το σύνδρομο αυτό μπορεί επίσης να συνδέεται με ρευματοειδή αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjögren ή προβλήματα θυρεοειδούς.
Πόνος στη φτέρνα
Η πιο κοινή αιτία για τον πόνο στη φτέρνα είναι η επονομαζόμενη planta faciitis, φλεγμονή του πελματιαίου ιστού. Ο πόνος μπορεί να είναι πιο έντονος όταν ξυπνάτε και ενώ σηκώνεστε ασκείτε πίεση στο οστό της πτέρνας. Άλλα αίτια μπορεί να είναι η αρθρίτιδα, η έντονη άσκηση, τα παπούτσια που δεν εφαρμόζουν καλά και η τενοντίτιδα. Σπανιότερα αίτια περιλαμβάνουν τα οστεόφυτα των οστών στο κάτω μέρος του ποδιού, την ύπαρξη φλεγμονής, κατάγματος ή όγκου στο οστό.
Σύρσιμο των ποδιών
Κάποιες φορές το πρώτο σημάδι ενός προβλήματος είναι η αλλαγή στον τρόπο που περπατάμε – ένα πιο πλατύ βάδισμα ή ένα ελαφρύ σύρσιμο των ποδιών. Το αίτιο μπορεί να είναι η αργή απώλεια της φυσιολογικής αίσθησης στα πόδια που προκαλείται από κάποια περιφερειακή νευρική βλάβη. Περίπου το 30% αυτών των περιπτώσεων συνδέεται με τον διαβήτη. Η νευρική βλάβη μπορεί επίσης να οφείλεται σε κάποια μόλυνση, σε ανεπάρκεια βιταμινών και σε αλκοολισμό. Σε αρκετές περιπτώσεις κανένας δεν γνωρίζει τι προκάλεσε τη βλάβη αυτή.
Πληκτροδακτυλία
Στην πληκτροδακτυλία το σχήμα των δακτύλων των ποδιών (και συχνά και των χεριών) αλλάζει. Τα νύχια είναι πιο στρογγυλά στην κορυφή και καμπυλώνουν προς τα κάτω. Το πιο συχνό αίτιο της κατάστασης αυτής είναι η πάθηση των πνευμόνων αν και μπορεί να προκαλείται και από καρδιακές παθήσεις, ηπατικές και πεπτικές διαταραχές ή ορισμένες μολύνσεις. Κάποιες φορές η πληκτροδακτυλία εμφανίζεται ενδοοικογενειακά χωρίς να συντρέχει κάποια υποβόσκουσα ασθένεια.
Πρησμένα πόδια
Συνήθως πρόκειται για μία προσωρινή ενόχληση που προκαλείται από την ορθοστασία ή την ακινησία, όπως σε περιπτώσεις μεγάλων πτήσεων, και κυρίως στις εγκυμονούσες. Αντιθέτως, όταν το πρήξιμο των ποδιών δεν υποχωρεί ίσως είναι σημάδι μία σοβαρής ιατρικής κατάστασης. Το επίμονο πρήξιμο των ποδιών μπορεί να οφείλεται σε κακή κυκλοφορία του αίματος, σε προβλήματα στο λεμφικό σύστημα ή στην ύπαρξη θρόμβου. Άλλοι παράγοντες είναι οι νεφρικές διαταραχές ή η υπολειτουργία του θυρεοειδούς. Αν παρατηρήσετε επίμονο πρήξιμο των ποδιών σας συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.Κάψιμο στα πόδια
Η αίσθηση καψίματος στα πόδια είναι συνηθισμένη στους διαβητικούς με περιφερειακή νευρική βλάβη. Μπορεί επίσης να προκληθεί από ανεπάρκεια Βιταμίνης Β, από το «πόδι του αθλητή», από χρόνιες νεφρικές παθήσεις, από κακή κυκλοφορία στα πόδια (περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις) ή από υποθυρεοειδισμό.
Πληγές που δεν επουλώνονται
Τα έλκη στα πόδια που δεν επουλώνονται είναι ένα βασικό προειδοποιητικό σημάδι για την ύπαρξη διαβήτη. Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση των ποδιών, την κυκλοφορία και τη φυσιολογική επούλωση των πληγών με αποτέλεσμα ακόμα και μία απλή φουσκάλα να δημιουργεί πρόβλημα. Τα έλκη αυτά επίσης είναι επιρρεπή σε μολύνσεις. Οι διαβητικοί πρέπει να πλένουν και να στεγνώνουν τα πόδια τους και να τα ελέγχουν για τυχόν πληγές καθημερινά. Η αργή επούλωση των πληγών στα πόδια μπορεί επίσης να προκαλείται από κακή κυκλοφορία που οφείλεται σε καταστάσεις όπως οι περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις.
Τα έλκη στα πόδια που δεν επουλώνονται είναι ένα βασικό προειδοποιητικό σημάδι για την ύπαρξη διαβήτη. Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση των ποδιών, την κυκλοφορία και τη φυσιολογική επούλωση των πληγών με αποτέλεσμα ακόμα και μία απλή φουσκάλα να δημιουργεί πρόβλημα. Τα έλκη αυτά επίσης είναι επιρρεπή σε μολύνσεις. Οι διαβητικοί πρέπει να πλένουν και να στεγνώνουν τα πόδια τους και να τα ελέγχουν για τυχόν πληγές καθημερινά. Η αργή επούλωση των πληγών στα πόδια μπορεί επίσης να προκαλείται από κακή κυκλοφορία που οφείλεται σε καταστάσεις όπως οι περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις.
Πόνος στο μεγάλο δάκτυλο
Η ουρική αρθρίτιδα είναι η βασική αιτία για τον ξαφνικό πόνο στο μεγάλο δάκτυλο που συνήθως συνοδεύεται από κοκκινίλα και πρήξιμο. Η οστεοαρθρίτιδα είναι επίσης ένας από τους ενόχους για την κατάσταση αυτή. Εάν η άρθρωση είναι άκαμπτη μπορεί να οφείλεται σε δυσκαμψία του μεγάλου δακτύλου (hallux rigidus), μία επιπλοκή της αρθρίτιδας κατά την οποία αναπτύσσεται μία επώδυνη άκανθος στο οστό. Αν πρόκειται για αθλητή, πολύ πιθανό ο πόνος να οφείλεται σε διάστρεμμα της 1ης Μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης (turf toe), μία κατάσταση που προκαλείται από βλάβη των συνδέσμων που περιβάλλουν την άρθρωση.
Πόνος στα μικρότερα δάκτυλα
Αν νιώθετε ότι περπατάτε πάνω σε κάτι σκληρό ή ο πόνος σας καίει στο μπροστινό σημείο του πέλματος και αντανακλάται στα δάκτυλα, ίσως πάσχετε από νεύρωμα του Morton, μία πάχυνση του ιστού γύρω από το νεύρο που εντοπίζεται συνήθως ανάμεσα από το τρίτο και το τέταρτο δάκτυλο. Είναι κατά οκτώ με δέκα φορές συχνότερο στις γυναίκες και οφείλεται σε τραυματισμό ή σε υπερβολική πίεση στα δάκτυλα.
Φαγούρα στα πόδια
Η φαγούρα στα πόδια μπορεί να οφείλεται στο «πόδι του αθλητή», μία μυκητιασική μόλυνση που είναι πολύ συχνή κυρίως στους άνδρες ηλικίας 20-40 ετών. Επίσης μπορεί να οφείλεται σε δερματίτιδα, δηλαδή σε αντίδραση σε κάποιο χημικό ή προϊόν περιποίησης, και να συνοδεύεται από κοκκινίλα ή εμφάνιση ξηρών περιοχών. Εάν το δέρμα στην περιοχή που έχετε φαγούρα, είναι παχύ και μοιάζει να έχει εξανθήματα ίσως πρόκειται για ψωρίαση που οφείλεται σε υπεραντίδραση τουανοσοποιητικού συστήματος.
Σπασμοί των ποδιών
Ένας ξαφνικός, οξύς πόνος στο πόδι είναι το σήμα κατατεθέν ενός μυϊκού σπασμού ή κράμπας που μπορεί να διαρκέσει αρκετά λεπτά. Η σωματική καταπόνηση και η μυϊκή κούραση είναι τα πιο κοινά αίτια εμφάνισής του. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν την κακή κυκλοφορία, την αφυδάτωση, καθώς και την ανεπάρκεια διάφορων στοιχείων στο σώμα όπως το Κάλιο, το Μαγνήσιο, το Ασβέστιο ή η Βιταμίνη D. Ρόλο επίσης μπορούν να παίξουν οι ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή όταν υπάρχουν διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Εάν οι σπασμοί είναι συχνοί ή έντονοι συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης μπορούν να βοηθήσουν στο πρόβλημα της μυϊκής κούρασης.
Σπίλος (ελιά) στην πατούσα
Οι περισσότεροι συγχέουμε τον καρκίνο του δέρματος με την υπερέκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία οπότε δεν δίνουμε ιδιαίτερη σημασία σε ασυνήθιστα σημάδια που μπορεί να υπάρχουν στις πατούσες μας. Παρόλαυτα το μελάνωμα, ο πιο επικίνδυνος δερματικός καρκίνος, εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές που δεν εκτίθενται στον ήλιο, όπως οι πατούσες. Είναι μάλιστα πολύ σημαντικό να ελέγχουμε τις ελιές που υπάρχουν στις πατούσες καθώς τραυματίζονται εύκολα και είναι ιδιαίτερα επίφοβες στο να παρουσιάσουν πρόβλημα. Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και κάτω από το νύχι, όπου μπορεί να μοιάζει με μαύρο σημαδάκι.
Κίτρινα νύχια
Τα νύχια των ποδιών μπορούν να μας πουν πολλά για την υγεία μας. Μία μυκητιασική μόλυνση συχνά οδηγεί σε πάχυνση και κιτρίνισμα των νυχιών στα πόδια. Τα παχιά, κίτρινα νύχια μπορούν επίσης να είναι σημάδι μίας υποβόσκουσας ασθένειας όπως είναι το λεμφοίδημα (πρήξιμο που σχετίζεται με το λεμφικό σύστημα), οι πνευμονικές παθήσεις ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Κοιλονυχία
Τα νύχια σε αυτή την περίπτωση γίνονται κοίλα με έπαρση στις άκρες τους σαν κουτάλι. Μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμό ή στη συχνή έκθεση σε διαλύματα που έχουν ως βάση το πετρέλαιο αλλά συχνά προκαλείται από ανεπάρκεια σιδήρου στον οργανισμό (σιδηροπενική αναιμία). 
Άσπρα Νύχια
Κάποιος τραυματισμός στο νύχι ή η ύπαρξη ασθένειας σε κάποιο σημείο του σώματος μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση άσπρων περιοχών στα νύχια. Εάν το νύχι ή μέρος αυτού διαχωριστεί από τη βάση του λόγω κάποιου τραυματισμού, μόλυνσης ή ψωρίασης, το νύχι μπορεί να φαίνεται άσπρο. Αν το νύχι είναι ανέπαφο αλλά το μεγαλύτερο μέρος του είναι άσπρο, μπορεί να είναι ένα σημάδι κάποιας πιο σοβαρής κατάστασης όπως ηπατική ασθένεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή διαβήτης. Συζητήστε με τον γιατρό σας για οποιαδήποτε ανησυχία.