«Είχα την πρώτη κρίση ημικρανίας στα 25 μου χρόνια» εξομολογείται η Γεωργία. «Κατάλαβα αμέσως ότι δεν είχα να κάνω μ΄έναν απλό πονοκέφαλο. Η κρίση εκδηλώθηκε μ΄έναν οξύ πόνο, σαν σφαίρα, που στη συνέχεια εξαπλώθηκε στην αριστερή πλευρά του κεφαλιού μου. Αμέσως θυμήθηκα τη μαμά μου που ξάπλωνε στο κρεβάτι, έκλεινε τις κουρτίνες και ζητούσε ησυχία γιατί πόναγε το κεφάλι της. Η πρώτη σκέψη μου λοιπόν ήταν ότι κληρονόμησα κι εγώ τις ημικρανίες της. Εκτοτε οι κρίσεις εμφανίζονταν σε τακτά χρονικά διαστήματα, πάντα χωρίς ειδοποίηση. Τα φάρμακα δεν μου έκαναν τίποτα. Ξάπλωνα στο σκοτάδι και περίμενα να περάσουν. Τελικά βρήκα το φάρμακο που με έσωσε».
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα με την Γεωργία· βασανίζονται από έντονες κεφαλαλγίες, που τους καθηλώνουν στο κρεβάτι για μερικές μέρες κάθε μήνα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να εργαστούν και να ζήσουν φυσιολογικά. Σύμφωνα με μια θεωρία οι άνθρωποι που πάσχουν από ημικρανίες έχουν συγκεκριμένη προσωπικότητα· αγαπούν την τελειότητα, δεν εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους και δεν εκτονώνουν τον θυμό τους. Οι επιστήμονες όμως υποστηρίζουν ότι η ημικρανία μία αρρώστια που σχετίζεται άμεσα με το νευρικό δίκτυο του εγκεφάλου και αφορά όλους τους ανθρώπους ανεξάρτημα από το ψυχολογικό προφίλ τους.
Οι ημικρανίες, σε μερικές περιπτώσεις, προαναγγέλονται με την λεγόμενη αύρα -πρόκειται για ένα σύνολο νευρολογικών συμπτωμάτων όπως φωτάκια που αναβοσβύνουν στον οπτικό ορίζοντα, μούδιασμα κ.ά. Ακολουθεί ο πονοκέφαλος που εντοπίζεται συνήθως στο μισό τμήμα του κεφαλιού, πίσω από το ένα μάτι. Ο πόνος είναι έντονος έως αφόρητος, σαν να χτυπάει ένα σφυρί ρυθμικά το κεφάλι, και συχνά συνοδεύεται από πεπτικές διαταραχές -ναυτία ή εμετό. Τα συμπτώματα διαρκούν μερικές ώρες για δύο ή τρείς μέρες και συνήθως πρωτοεμφανίζονται στην ηλικία των 20 - 30 ετών- μπορεί όμως να παρουσιαστούν ακόμα και στην παιδική ηλικία. Ορισμένοι άνθρωποι ζουν ένα πραγματικό εφιάλτη αφού η ημικρανία τους επισκέπτεται σε καθημερινή βάση ενώ άλλοι δεν αντιμετωπίζουν παρά μόνο μερικές κρίσεις σε όλη τους τη ζωή.
Γιατί η ημικρανία προτιμά τις γυναίκες;
Εχει διαπιστωθεί ότι η ημικρανία προσβάλλει μια γυναίκα στις πέντε και ένα άνδρα στους δέκα. Για τη γυναικεία πρωτιά φαίνεται ότι ευθύνονται οι γυναικείες ορμόνες, ιδιαίτερα τα οιστρογόνα. Αλλωστε οι κρίσεις ημικρανίας παρατηρούνται συνήθως πριν από την ωορρηξία -αρχίζουν στην εφηβεία, υποχωρούν στην εγκυμοσύνη και επιδεινώνονται στην εμμηνόπαυση. Συνήθως η ορμονική θεραπεία έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η κληρονομικότητα, αφού το 2/3 των ασθενών προέρχονται από οικογένειες με βεβαρημένο ιστορικό.
Ποιες είναι οι αιτίες της ημικρανίας;
Ακούγεται παράξενο αλλά οι ειδικοί αγνοούν ακόμα την πραγματική αιτία των πονοκεφάλων. Στη διάρκεια της κρίσης έχουν παρατηρηθεί αγγειακές, νευρικές και βιοχημικές αλλαγές όμως είναι άγνωστο αν αυτά τα φαινόμενα συνδέονται με τις αιτίες ή αποτελούν συνέπειες της κρίσης. Πολλοί πιστεύουν ότι ορισμένα τρόφιμα ή ποτά, όπως η σοκολάτα και το κόκκινο κρασί, προξενούν ημικρανία. Εκείνοι που υποφέρουν ωστόσο διαμορφώνουν τις δικές τους θεωρίες για το τι προκαλεί τις κεφαλαγίες τους. Συχνά τις αποδίδουν σε κάτι που έφαγαν ή στην έλλειψη ύπνου, στην υπερβολική υγρασία ή ξηρασία. Καταλήγουν έτσι να στερούνται τροφές, χωρίς όμως αυτό να τους απαλλάσσει από τους πονοκεφάλους.
Οφελούν τα παυσίπονα;
«Ναι στα φάρμακα, όχι στην κατάχρηση» λένε οι γιατροί. Οι άνθρωποι που πάσχουν από πονοκεφάλους συνηθίζουν να παίρνουν κάθε λογής παυσίπονα. Τα φάρμακα αυτά, ενώ στην αρχή είναι αποτελεσματικά, σιγά σιγά παύουν να λειτουργούν θεραπευτικά, με αποτέλεσμα ο άρρωστος να αυξάνει τις δόσεις και να καταλήγει σε εξάρτηση. Ομως η κατάχρηση φαρμάκων εντείνει τους πονοκεφάλους ενώ μπορεί να προκαλέσει και νέες κρίσεις. Ετσι σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται πρώτα να υποβληθεί ο ασθενής σε αποτοξίνωση και μετά να του χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Τα φάρμακα κατά της ημικρανίας είναι πολλά και χωρίζονται σε δύο τύπους: Αυτά που αναχαιτίζουν τον πόνο (αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη και αγγειοσυσταλτικά) και τα λεγόμενα «βασικά» φάρμακα, που στοχεύουν στην πρόληψη των κρίσεων. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται από την επιλογή των σωστών φαρμάκων -πρέπει να είναι ανεκτά από τον οργανισμό- και φυσικά από τον τρόπο που λμνάνονται. Πολλοί ασθενείς αργούν ν' αρχίσουν την αγωγή -έχει αποδειχθεί ότι τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά σε όσους ξεκινούν την θεραπεία με τις πρώτες κρίσεις. Αλλο λάθος που συμβαίνει συχνά είναι ν' αλλάζουν οι ασθενείς φάρμακο κάθε 15 μέρες, ενώ τα αποτελέσματα οποιασδήποτε αγωγής δεν φαίνονται πριν περάσουν δύο μήνες.
Η καφεΐνη μπορεί να σταματήσει τον πόνο;
Οι επιστήμονες που ερευνούν τους πονοκεφάλους κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η καφείνη έχει δύο πλευρές. Την καλή και την κακή. Η καλή είναι ότι ένα φλυτζάνι καφές σε συνδυασμό με ένα ελαφρύ παυσίπονο μπορεί να προκαλέσει ανακούφιση -δεν είναι τυχαίο ότι η καφεΐνη είναι συστατικό πολλών αναλγητικών. Μια ισχυρή δόση καφεΐνης όμως μπορεί να προκαλέσει ένα ολόκληρο κύκλο πόνου, να αυξήσει δηλαδή την συχνότητα των συμπτωμάτων. Η εξήγηση είναι ότι η καφεΐνη διεγείρει ορισμένα κύτταρα του εγκεφάλου, τα οποία εκκρίνουν ουσίες που ανακουφίζουν τον πόνο. Αργότερα όμως, όταν η επίδραση της καφεΐνης παύσει, ο πόνος θα επιστρέψει. Κανείς δεν μπορεί να ορίσει με σιγουριά τη σωστή δόση της καφεΐνης, αφού ο κάθε οργανισμός την αντέχει σε διαφορετικό βαθμό. Σε γενικές γραμμές πάντως περιορίζοντας την κατανάλωση καφέ σε 2 φλυτζάνια την ημέρα αποφεύγεις τις παρενέργειές του.
Το τσιγάρο προκαλεί ημικρανία;
Το τσιγάρο τον τελευταίο καιρό έχει μπει στη λίστα των απαγορευμένων προϊόντων, γιατί υπάρχουν υπόνοιες ότι χειροτερεύει τις ημικρανίες. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα αποτελέσματα ερευνών, οι γιατροί συνιστούν στους ασθενείς να το ελαττώσουν- αν όχι να το κόψουν τελείως- αφού είναι βέβαιο ότι απελευθερώνει μονοξείδιο του άνθρακα, το οποίο αποδεδειγμένα προκαλεί πονοκέφαλο. Η νικοτίνη, επιπλέον, εισχωρεί στον ανθρώπινο οργανισμό και σαμποτάρει τη λειτουργία κάποιων φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για να καταπολεμήσουν τις ημικρανίες.
Υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες;
Η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, το μασάζ και κάποιες μέθοδοι χαλάρωσης, όπως η μουσικοθεραπεία, προσφέρουν διέξοδο σε όσους υποφέρουν από πονοκεφάλους αλλά δεν ανέχονται τα φάρμακα. Ο βελονισμός ειδικά στοχεύει στην ενίσχυση της αμυντικής λειτουργίας του οργανισμού και έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Η ανακούφιση γίνεται αισθητή από την πρώτη κι όλας εβδομάδα της θεραπείας. -Ευγενία Καλτεζιώτη
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ