Δεν θα προσπαθήσω καν να παραφράσω τα λεγόμενα της Κικής Δημουλά για να διασώσω την όποια κοινωνική εικόνα της, όπως, δυστυχώς, έτρεξαν να κάνουν ορισμένοι. Αν υπήρξε παρεξήγηση των δηλώσεών της ή όχι αυτό είναι κάτι που πρέπει να απασχολήσει την ίδια, πρωτίστως, κι ύστερα οποιονδήποτε άλλο.
Εντούτοις πρέπει να επικεντρωθούμε σε δύο πράγματα. Το ένα αφορά στην ποιητική προσωπικότητα της Δημουλά και το άλλο στην αντιμετώπιση αυτής της προσωπικότητας από το μέσο αναγνώστη.
Μιλώντας για το πρώτο μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι η Δημουλά είναι μια σημαντική ποιήτρια, αν και σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε "εθνική", αν σημαίνει κάτι αυτός ο τίτλος εν τέλει.
Η Δημουλά είναι μια ποιήτρια με εξαιρετική τεχνική και ικανότητα να εντοπίσει μεγάλες αλήθειες σε ασήμαντες λεπτομέρειες, αλλά η ποίησή της δεν απασχολείται συχνά με εξορμήσεις στο "ελληνικό συλλογικό ασυνείδητο."
Με άλλα, πιο κατανοητά ίσως λόγια, δεν είναι ευρέως γνωστή, όπως π.χ. ένας Σεφέρης ή ένας Ελύτης, άρα το ίδιο το έργο της έχει ακόμα πιο περιορισμένο αναγνωστικό κοινό από αυτό που υπονοεί το όνομά της, το οποίο είναι φυσικά πιο γνωστό από το έργο της.
Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε, αχέμ, πιο κατανοητά λόγια.
Οι καιροί όμως είναι δύσκολοι και επειδή οι περισσότεροι πνευματικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να "βγουν μπροστά" (αλλά συμπάσχουν, ευτυχώς), το άτιμο "ελληνικό συλλογικό ασυνείδητο" προσπαθεί να βρει τρόπους έκφρασης ή ενοχικής αποταμίευσης.
Γι' αυτό, άλλωστε, μετά τις δηλώσεις της Δημουλά για τους μετανάστες σε εκδήλωση των Atenistas στην Κυψέλη, που παρουσιάσθηκαν εξ' ολοκλήρου εδώ, η ποιήτρια έγινε το πρόσωπο της επικαιρότητας, για μία έστω ημέρα (έχουμε ανάγκη την τέχνη εμείς οι Έλληνες, βρε!)
Ξαφνικά, όσοι δεν έχουν διαβάσει ποτέ ένα ποίημά της, κοινό και τύπος, που τη γνωρίζουν μόνο ονομαστικά και τιτλοφορούσα ως "η μεγαλύτερη σύγχρονη ποιήτρια", της έδωσαν βήμα και την έστησαν σε ένα προσωρινό τοίχο, άλλοι πετώντας ντομάτες και άλλοι γαρύφαλλα.
Ήταν λάθος οι δηλώσεις της; Εννοείται. Ήταν προκλητικές; Μπορεί, ναι. Παρερμηνεύτηκαν; Και αυτό πιθανό. Κείνο που με καίει, όμως, και με ενοχλεί πάνω από όλα, είναι η προσποίηση της μεγαλύτερης μερίδας του κοινού ότι έχουν κάποιο... μερίδιο στην πνευματική κληρονομιά που τους αφήνει η Δημουλά.
Με ποιο δικαίωμα απαιτεί κάποιος κάτι από έναν άνθρωπο του πνεύματος, όταν μέχρι σήμερα δεν έχει δώσει δεκάρα για την ύπαρξή του;
Δεν προσπαθώ να δώσω δίκιο σε κάποια πλευρά. Ούτως ή άλλως το κακό έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό και η Χρυσή Αυγή έχει ήδη διαστρεβλώσει τα λεγόμενα της Δημουλά, ενώ σε πολλούς φαντάζει φοβερό και τρομερό που η ποιήτρια μίλησε σαν άνθρωπος, εκφράζονταςβίαια συναισθήματα ενάντια στην ρατσιστική οργάνωση (λες και οι ποιητές πρέπει να είναι ευγενείς, με την άσχημη έννοια).
Αυτό που προσπαθώ να εντοπίσω είναι το δικαίωμά μας στην υποκρισία και τι απαιτήσεις μπορεί να έχουμε από τους εαυτούς μας σε σχέση με τους ανθρώπους του πνεύματος.
Αν η ποίηση πρόκειται να επιβιώσει είμαστε αναγκασμένοι να συμμετέχουμε ενεργά στη διάσωσή της και όχι να επικαλούμαστε τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της δίχως να έχουμε κουνήσει το δαχτυλάκι μας.
Τι μας καίει τι είπε η Δημουλά, αν δεν μας καίει τι έχει γράψει;
Ένα είναι σίγουρο και πρέπει να γίνει κατανοητό όσο υπάρχει ακόμα (ελάχιστος) χρόνος: αν οι ποιητές ήταν αρκετοί για να υπερασπιστούν την ποίηση, δεν θα εκδιδόταν ποτέ τίποτα.
Μην παίρνετε λοιπόν το ρόλο σας, ως αναγνώστες, χαλαρά.
Εντούτοις πρέπει να επικεντρωθούμε σε δύο πράγματα. Το ένα αφορά στην ποιητική προσωπικότητα της Δημουλά και το άλλο στην αντιμετώπιση αυτής της προσωπικότητας από το μέσο αναγνώστη.
Μιλώντας για το πρώτο μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι η Δημουλά είναι μια σημαντική ποιήτρια, αν και σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε "εθνική", αν σημαίνει κάτι αυτός ο τίτλος εν τέλει.
Η Δημουλά είναι μια ποιήτρια με εξαιρετική τεχνική και ικανότητα να εντοπίσει μεγάλες αλήθειες σε ασήμαντες λεπτομέρειες, αλλά η ποίησή της δεν απασχολείται συχνά με εξορμήσεις στο "ελληνικό συλλογικό ασυνείδητο."
Με άλλα, πιο κατανοητά ίσως λόγια, δεν είναι ευρέως γνωστή, όπως π.χ. ένας Σεφέρης ή ένας Ελύτης, άρα το ίδιο το έργο της έχει ακόμα πιο περιορισμένο αναγνωστικό κοινό από αυτό που υπονοεί το όνομά της, το οποίο είναι φυσικά πιο γνωστό από το έργο της.
Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε, αχέμ, πιο κατανοητά λόγια.
Οι καιροί όμως είναι δύσκολοι και επειδή οι περισσότεροι πνευματικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να "βγουν μπροστά" (αλλά συμπάσχουν, ευτυχώς), το άτιμο "ελληνικό συλλογικό ασυνείδητο" προσπαθεί να βρει τρόπους έκφρασης ή ενοχικής αποταμίευσης.
Γι' αυτό, άλλωστε, μετά τις δηλώσεις της Δημουλά για τους μετανάστες σε εκδήλωση των Atenistas στην Κυψέλη, που παρουσιάσθηκαν εξ' ολοκλήρου εδώ, η ποιήτρια έγινε το πρόσωπο της επικαιρότητας, για μία έστω ημέρα (έχουμε ανάγκη την τέχνη εμείς οι Έλληνες, βρε!)
Ξαφνικά, όσοι δεν έχουν διαβάσει ποτέ ένα ποίημά της, κοινό και τύπος, που τη γνωρίζουν μόνο ονομαστικά και τιτλοφορούσα ως "η μεγαλύτερη σύγχρονη ποιήτρια", της έδωσαν βήμα και την έστησαν σε ένα προσωρινό τοίχο, άλλοι πετώντας ντομάτες και άλλοι γαρύφαλλα.
Ήταν λάθος οι δηλώσεις της; Εννοείται. Ήταν προκλητικές; Μπορεί, ναι. Παρερμηνεύτηκαν; Και αυτό πιθανό. Κείνο που με καίει, όμως, και με ενοχλεί πάνω από όλα, είναι η προσποίηση της μεγαλύτερης μερίδας του κοινού ότι έχουν κάποιο... μερίδιο στην πνευματική κληρονομιά που τους αφήνει η Δημουλά.
Με ποιο δικαίωμα απαιτεί κάποιος κάτι από έναν άνθρωπο του πνεύματος, όταν μέχρι σήμερα δεν έχει δώσει δεκάρα για την ύπαρξή του;
Δεν προσπαθώ να δώσω δίκιο σε κάποια πλευρά. Ούτως ή άλλως το κακό έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό και η Χρυσή Αυγή έχει ήδη διαστρεβλώσει τα λεγόμενα της Δημουλά, ενώ σε πολλούς φαντάζει φοβερό και τρομερό που η ποιήτρια μίλησε σαν άνθρωπος, εκφράζονταςβίαια συναισθήματα ενάντια στην ρατσιστική οργάνωση (λες και οι ποιητές πρέπει να είναι ευγενείς, με την άσχημη έννοια).
Αυτό που προσπαθώ να εντοπίσω είναι το δικαίωμά μας στην υποκρισία και τι απαιτήσεις μπορεί να έχουμε από τους εαυτούς μας σε σχέση με τους ανθρώπους του πνεύματος.
Αν η ποίηση πρόκειται να επιβιώσει είμαστε αναγκασμένοι να συμμετέχουμε ενεργά στη διάσωσή της και όχι να επικαλούμαστε τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της δίχως να έχουμε κουνήσει το δαχτυλάκι μας.
Τι μας καίει τι είπε η Δημουλά, αν δεν μας καίει τι έχει γράψει;
Ένα είναι σίγουρο και πρέπει να γίνει κατανοητό όσο υπάρχει ακόμα (ελάχιστος) χρόνος: αν οι ποιητές ήταν αρκετοί για να υπερασπιστούν την ποίηση, δεν θα εκδιδόταν ποτέ τίποτα.
Μην παίρνετε λοιπόν το ρόλο σας, ως αναγνώστες, χαλαρά.