Κείμενο από τη συνέντευξη με το Χιλιανό Οικονομολόγο Manfred Max Neef βραβευμενος με το εναλλακτικο βραβειο Νομπελ
Αντώνης Χατζηθωμάς ·
![]()
Όταν είσαι διαχωρισμένος, μπορείς να συσσωρεύεις γνώση, αλλά δεν μπορείς να
κατανοήσεις!
Η επιστήμη είναι διαχωρισμένη σε κομμάτια, αλλά η κατανόηση είναι ολιστική.
Στη φτώχεια υπάρχει τεράστια δημιουργικότητα! Δεν μπορείς να είσαι ανόητος,
αν επιθυμείς να επιβιώσεις, τότε κάθε λεπτό πρέπει να σκέφτεσαι: τώρα τι κάνουμε; τι
μπορώ να κάνω εδώ; τι αυτό, τι εκείνο κλπ
Η δημιουργικότητά σου λοιπόν είναι μόνιμη. Επιπρόσθετα αυτή συνδυάζεται με δίκτυα
συνεργασιών, με αλληλοβοήθεια και όλα αυτά τα ξεχωριστά πράγματα που δεν συναντάς
πια στη δική μας κυρίαρχη κοινωνία, η οποία είναι ατομιστική, άπληστη, εγωιστική κλπ.
Ακριβώς το αντίθετο δηλαδη από αυτό που συναντάς εκεί.
Καμιά φορά είναι σοκαριστικό το ότι βρίσκεις ανθρώπους πολύ πιο ευτυχισμένους στη
φτώχεια από ότι βρίσκεις στο δικό μας περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ακόμη ότι η φτώχεια
δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων. Είναι πολύ πιο πολύπλοκο ζήτημα.
- Τι θα πρέπει να αλλάξουμε;
Ω σχεδόν τα πάντα! Είμαστε παντελώς ανόητοι.
Ενεργούμε συστηματικά αντίθετα από τα στοιχεία που έχουμε!
Γνωρίζουμε ακριβώς αυτό που ΔΕΝ πρέπει να γίνει!
Δεν υπάρχει κανείς που δεν το γνωρίζει!
Ιδιαίτερα οι πολιτικοί ξέρουν ακριβώς τι ΔΕΝ πρέπει να γίνει κι όμως το κάνουν!
Μετά από αυτό που έγινε τον Οκτώβρη του 2008, θα ήταν στοιχειώδες να πει κανείς:
Προφανώς θα αλλάξουν, βλέπουν ότι αυτό το μοντέλο δε λειτουργεί.
Το μοντέλο είναι σάπιο, πολύ σάπιο!
Και ποιο είναι το αποτέλεσμα της τελευταίας συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Έγιναν πιο
φανατικοί από ότι ήτανε.
Έτσι για το μόνο για το οποίο είμαστε σίγουροι τώρα, είναι ότι έρχεται και η επόμενη κρίση
και θα είναι διπλάσιου μεγέθους από την τελευταία και ότι για αυτή, δεν θα φτάσουν τα
χρήματα! Κι εκεί θα τελειώσει!!
Αυτό είναι η συνέπεια της συστηματικής ανθρώπινης βλακείας.
- Δηλαδή, για να αποφύγετε άλλη μια καταστροφή, τι θα κάνατε άν ήσασταν επικεφαλής;
Πρώτα απ' όλα χρειαζόμαστε να βρούμε καλλιεργημένους οικονομολόγους, οι οποίοι να
ξέρουν ιστορία, από που προέρχονται, από προήλθαν οι ιδέες τους, ποιος έκανε αυτό,
ποιος έκανε το άλλο κλπ.
Δεύτερον χρειαζόμαστε οικονομικά, που αντιλαμβάνονται καθαρά ότι αποτελούν
υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου συστήματος, τη βιόσφαιρα. Άρα η
συνεχής οικονομική μεγέθυνση δεν είναι εφικτή!
Τρίτον, ένα σύστημα που κατανοεί ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, χωρίς τις υπηρεσίες
των οικοσυστημάτων!
Οι οικονομολόγοι δεν ξέρουν τίποτα για τα οικοσυστήματα.
Δεν ξέρουν τίποτα για τη θερμοδυναμική, τη βιοποικιλότητα κλπ. Έχουν πλήρη άγνοια.
Δεν πιστεύω ότι θα έβλαπτε αν ένας οικονομολόγος γνώριζε ότι αν οι μέλισσες αφανίζονταν
θα εξαφανιζόταν κι αυτός διότι δεν θα υπήρχε πλέον τροφή.
Δεν το γνωρίζει όμως αυτό. Δεν γνωρίζει ότι εξαρτιόμαστε ολοκληρωτικά από τη φύση.
Για τους οικονομολόγους μας όμως η φύση είναι ένα υποσύστημα της οικονομίας!! Είναι
τρελό!
Επιπλέον, πρέπει να φέρουμε την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή.
Μενω στη Νοτια Χιλή. Η περιοχή έχει φαντασικά γαλακτοκομικά προϊόντα. Κορυφαία!
Πριν μερικούς μήνες είχα πάει σε ένα ξενοδοχείο της περιοχής για πρωινό,
και το βούτυρο που μου πρόσφεραν ήταν από τη Νέα Ζηλανδία. Δεν είναι τρελό;
Και γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι οι οικονομολόγοι δεν γνωρίζουν στην ουσία πως να
υπολογίζουν το σκόστος. Το να φέρεις βούτυρο από ένα μέρος που βίσκεται 20.000
χιλιόμετρα, σε ένα μέρος που φτιάχνει το καλύτερο βουτυρο,
μόνο και μόνο με την αιτιολόγηση ότι είναι πιο φθηνό, είναι μια μεγάλη ηλιθιότητα, διότι
δεν λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο που έχει η μεταφορά απόστασης 20.000
χιλιομέτρων. Ποιο είναι το αντίκτυπο αυτής της μεταφοράς στο περιβάλλον;
Επιπρόσθετα, είναι πιο φθηνό επειδή επιδοτείται.
Είναι μια ξεκάθαρη περίπτωση όπου η τιμή δεν αποκαλύπτει την αλήθεια. Πρόκειται για
τρικ. Κι αυτά τα τρικς προκαλούν τεράστιες βλάβες.
Αν φέρεις την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή, θα τρως καλύτερα, θα έχεις
καλύτερη ποιότητα κλπ. θα ξέρεις από προέρχεται. Μπορεί ακόμη και να γνωρίζεις και ποιος
είναι ο παραγωγός της τροφής σου.Πρόκειται δηλαδή για "εξανθρωπισμό" των
διαδικασιών.
Αλλά οι μέθοδοι των οικονομολόγων σήμερα "απανθρωπίζουν" τις διαδικασίες αυτές.
- Δεν πιστεύετε ότι η ίδια η φύση θα μας οδηγήσει σε αυτόν τον διαφορετικό τρόπο
σκέψης, ότι δηλαδή αυτές οι πρακτικές μας οδηγούν στο τέλος μας;
Φυσικά. Υπάρχουν σημαντικοί επιστήμονες, οι οποίοι ήδη το λένε αυτό
.
Εγώ δεν έχω φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Πολλοί όμως πιστεύουν και δηλώνουν ότι
είναι οριστικό: Τελειώσαμε!!
Σε μερικές δεκαετίες δεν θα υπάρχει πλέον ανθρωπότητα
.
Δεν πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό το σημείο, αλλά είμαστε πολύ κοντά.
Δείτε τι γίνεται γύρω σας. Είναι τρομακτικό, το πως αυξάνονται οι καταστροφές παντού
.
Σε όλες τις εκφάνσεις. Καταιγίδες, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων. Η συχνότητα αυξάνεται
δραματικά.
Είναι πραγματικά τρομακτικό! Παρ' όλα αυτά όμως συνεχίζουμε να κάνουμε τα ίδια.
- Τι είναι αυτό που έχετε μάθει, στις φτωχές κοινότητες τις οποίες έχετε εργαστεί και σας
δίνει ελπίδα;
Η αλληλεγγύη των ανθρώπων. Ο αλληλοσεβασμός. Η αλληλοβοήθεια. Η έλλειψη
απληστίας.
Είναι ένα στοιχείο που δεν υπάρχει στη φτώχεια. Ίσως περιμένατε ότι εκεί θα υπάρχει
περισσότερο από οπουδήποτε. Ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα θα είναι άπληστοι.
Όχι, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο πολλά έχεις, τόσο πιο άπληστος γίνεσαι.
Όλη αυτή η κρίση είναι προϊόν απληστίας.
Η απληστία είναι η κυρίαρχη αξία σήμερα στον κόσμο.
Και όσο παραμένει, τόσο πλησιάζουμε στο τέλος...
- Κι αν διδάσκατε σε νέους οικονομολόγους, ποιες αρχές θα τους διδάσκατε;
Οι αρχές θα βασίζονταν σε 5 αξιώματα και μια θεμελιώδη αρχή.
1) η οικονομία υπάρχει για να υπηρετεί τους ανθρώπους κι όχι οι άνθρωποι την
οικονομία.
2) η ανάπτυξη έχει να κάνει με τους ανθρώπους κι όχι με τα αντικείμενα.
3) η μεγέθυνση δεν είναι ταυτόσημη με την ανάπτυξη και η ανάπτυξη δεν προαπαιτεί
τη μεγέθυνση.
4) χωρίς τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων καμιά οικονομία δεν μπορεί να υπάρξει!
5) η οικονομία είναι ένα υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου
συστήματος,της βιόσφαιρας. Άρα η μόνιμη μεγέθυνση δεν είναι δυνατή!
Και η θεμελιώδης αρχή για την υποστήριξη της νέας οικονομίας πρέπει να είναι:
ότι σε καμιά περίπτωση ένα οικονομικό συμφέρον δεν μπορεί να είναι πιο ψηλά
από το σεβασμό για τη ΖΩΗ!
-Εξηγήστε το αυτό λίγο περισσότερο.
Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο σημαντικό από τη ΖΩΗ.
Και μιλάω για τη Ζωή, όχι για τους ανθρώπους, διότι για εμένα στο επίκεντρο είναι το
θαύμα της Ζωής, σε όλες του τις εκφάνσεις.
Αλλά αν υπάρχει ένα οικονομικό συμφέρον ξεχνάς τη Ζωή.
Όχι μόνο τα άλλα έμβια όντα, αλλά ακόμη και τους ανθρώπους.
Ότι κάνουμε μέχρι σήμερα, είναι εντελώς αντίθετο με τα αξιώματα και τις αρχές που σας ειπα.
- Ας πάμε πίσω στο 3, μεγέθυνση και ανάπτυξη. Εξηγήστε το περισσότερο.
Μεγέθυνση είναι η ποσοτική συσσώρευση. Ανάπτυξη είναι η απελευθέρωση δημιουργικών
δυνατοτήτων.
Κάθε ζωντανό σύστημα στη φύση, μεγαλώνει μέχρι ενός συγκεκριμένου σημείου και
σταματάει.
Εσύ δεν μεγαλώνεις άλλο πια, ούτε αυτός, ούτε εγώ! Αλλά συνεχίζουμε να
αναπτυσσόμαστε.
Αλλιώς δεν θα συζητούσαμε εδώ τώρα. Άρα η ανάπτυξη δεν έχει όρια. Η μεγέθυνση έχει.
Κι αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα που οι οικονομολόγοι και οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν.
Έχουν εμμονή με την οικονομική αύξηση. Πολλές μελέτες έχουν γίνει.
Είμαι ο συντάκτης μιας διάσημης υπόθεσης της "ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ", που λέει
πως σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια περίοδος στην οποία η οικονομική μεγέθυνση (όπως
γίνεται γενικότερα
αντιληπτή), προκαλεί μια βελτίωση στην ποιότητα της ζωής. Μα μόνο μέχρι ενός σημείου,
του ορίου αυτού, πέρα
απο το οποίο, αν υπάρξει περισσότερη μεγέθυνση, η ποιότητα της ζωής αρχίζει να φθίνει.
Και αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα.
Η χώρα σας είναι το πιο δραματικό παράδειγμα που μπορείς να βρεις.
Έχω φτάσει να λέω και αυτό είναι ένα κεφάλαιο ενός βιβλίου μου που εκδίδεται τον
επόμενο μήνα στην Αγγλία, με τον τίτλο "Τα Οικονομικά χωρίς μάσκες".
Ένα κεφάλαιο λέγεται "Ηνωμένες Πολιτείες" ένα υποαναπτυσσόμενο έθνος",
που είναι μια νεα κατηγορία. Έχουμε ανεπτυγμένους, αναπτυσσόμενους και
υποαναπτυσσόμενους Τώρα έχουμε λοιπόν υποαναπτυσσόμενους. Και η χώρα σας είναι ένα
παράδειγμα,στο οποίο το 1% των Αμερικανών τα πάει όλο και καλύτερα και το 99% όλο
και χειρότερα! Από κάθε άποψη. Άνθρωπο που μένουν στα αυτοκίνητά τους και κοιμούνται
σε αυτά, παρκαρισμένα μπροστά από το σπίτι που ήταν το σπίτι τους - χιλιάδες ανθρώπων.
Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τα πάντα. Αλλά οι κερδοσκόποι που προκάλεσαν όλο
αυτό το χάλι, είναι σε φανταστική ευμάρεια. Κανένα πρόβλημα απολύτως!
- Λοιπόν, πως θα το ανατρέψετε όλο αυτό;
Δε γνωρίζω πως να το ανατρέψω. Θα ανατραπεί μόνο του, μέσα από διεργασίες
καταστροφής.Δεν καταλαβαίνω πως δε συμβαίνει εκατομμύρια αμερικανών να βρίσκονται
στους δρόμους των ΗΠΑ και να καταστρέφουν πράγματα! Μπορεί κάλλιστα να συμβεί.
Ξέρετε η κατάσταση είναι απολύτως δραματική! Απολύτως δραματική!
Και υποτίθεται ότι είναι η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο...
Και ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, συνεχίζουν αυτούς τους ηλίθιους πολέμους
και ξοδεύουν ολοένα και περισσότερα εκατομμύρια και τρισεκατομμύρια.
Δεκατρία τρισεκατομμύρια για τους κερδοσκόπους και ούτε ένα σεντ γι αυτούς που έχασαν
τα σπίτια τους!
Τι Κείμενο από τη συνέντευξη με το Χιλιανό Οικονομολόγο Manfred Max Neef βραβευμενος με το εναλλακτικο βραβειο Νομπελ
by Αντώνης Χατζηθωμάς ·
Όταν είσαι διαχωρισμένος, μπορείς να συσσωρεύεις γνώση, αλλά δεν μπορείς να
κατανοήσεις!
Η επιστήμη είναι διαχωρισμένη σε κομμάτια, αλλά η κατανόηση είναι ολιστική.
Στη φτώχεια υπάρχει τεράστια δημιουργικότητα! Δεν μπορείς να είσαι ανόητος,
αν επιθυμείς να επιβιώσεις, τότε κάθε λεπτό πρέπει να σκέφτεσαι: τώρα τι κάνουμε; τι
μπορώ να κάνω εδώ; τι αυτό, τι εκείνο κλπ
Η δημιουργικότητά σου λοιπόν είναι μόνιμη. Επιπρόσθετα αυτή συνδυάζεται με δίκτυα
συνεργασιών, με αλληλοβοήθεια και όλα αυτά τα ξεχωριστά πράγματα που δεν συναντάς
πια στη δική μας κυρίαρχη κοινωνία, η οποία είναι ατομιστική, άπληστη, εγωιστική κλπ.
Ακριβώς το αντίθετο δηλαδη από αυτό που συναντάς εκεί.
Καμιά φορά είναι σοκαριστικό το ότι βρίσκεις ανθρώπους πολύ πιο ευτυχισμένους στη
φτώχεια από ότι βρίσκεις στο δικό μας περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ακόμη ότι η φτώχεια
δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων. Είναι πολύ πιο πολύπλοκο ζήτημα.
- Τι θα πρέπει να αλλάξουμε;
Ω σχεδόν τα πάντα! Είμαστε παντελώς ανόητοι.
Ενεργούμε συστηματικά αντίθετα από τα στοιχεία που έχουμε!
Γνωρίζουμε ακριβώς αυτό που ΔΕΝ πρέπει να γίνει!
Δεν υπάρχει κανείς που δεν το γνωρίζει!
Ιδιαίτερα οι πολιτικοί ξέρουν ακριβώς τι ΔΕΝ πρέπει να γίνει κι όμως το κάνουν!
Μετά από αυτό που έγινε τον Οκτώβρη του 2008, θα ήταν στοιχειώδες να πει κανείς:
Προφανώς θα αλλάξουν, βλέπουν ότι αυτό το μοντέλο δε λειτουργεί.
Το μοντέλο είναι σάπιο, πολύ σάπιο!
Και ποιο είναι το αποτέλεσμα της τελευταίας συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Έγιναν πιο
φανατικοί από ότι ήτανε.
Έτσι για το μόνο για το οποίο είμαστε σίγουροι τώρα, είναι ότι έρχεται και η επόμενη κρίση
και θα είναι διπλάσιου μεγέθους απο την τελευταία και ότι για αυτή, δεν θα φτάσουν τα
χρήματα! Κι εκεί θα τελειώσει!!
Αυτό είναι η συνέπεια της συστηματικής ανθρώπινης βλακείας.
- Δηλαδή, για να αποφύγετε άλλη μια καταστροφή, τι θα κάνατε άν ήσασταν επικεφαλής;
Πρώτα απ' όλα χρειαζόμαστε να βρούμε καλλιεργημένους οικονομολόγους, οι οποίοι να
ξέρουν ιστορία, από που προέρχονται, από προήλθαν οι ιδέες τους, ποιος έκανε αυτό,
ποιος έκανε το άλλο κλπ.
Δεύτερον χρειαζόμαστε οικονομικά, που αντιλαμβάνονται καθαρά ότι αποτελούν
υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου συστήματος, τη βιόσφαιρα. Άρα η
συνεχής οικονομική μεγέθυνση δεν είναι εφικτή!
Τρίτον, ένα σύστημα που κατανοεί ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, χωρίς τις υπηρεσίες
των οικοσυστημάτων!
Οι οικονομολόγοι δεν ξέρουν τίποτα για τα οικοσυστήματα.
Δεν ξέρουν τίποτα για τη θερμοδυναμική, τη βιοποικιλότητα κλπ. Έχουν πλήρη άγνοια.
Δεν πιστεύω ότι θα έβλαπτε αν ένας οικονομολόγος γνώριζε ότι αν οι μέλισσες αφανίζονταν
θα εξαφανιζόταν κι αυτός διότι δεν θα υπήρχε πλέον τροφή.
Δεν το γνωρίζει όμως αυτό. Δεν γνωρίζει ότι εξαρτιόμαστε ολοκληρωτικά από τη φύση.
Για τους οικονομολόγους μας όμως η φύση είναι ένα υποσύστημα της οικονομίας!! Είναι
τρελό!
Επιπλέον, πρέπει να φέρουμε την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή.
Μενω στη Νοτια Χιλή. Η περιοχή έχει φαντασικά γαλακτοκομικά προϊόντα. Κορυφαία!
Πριν μερικούς μήνες είχα πάει σε ένα ξενοδοχείο της περιοχής για πρωινό,
και το βούτυρο που μου πρόσφεραν ήταν από τη Νέα Ζηλανδία. Δεν είναι τρελό;
Και γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι οι οικονομολόγοι δεν γνωρίζουν στην ουσία πως να
υπολογίζουν το σκόστος. Το να φέρεις βούτυρο από ένα μέρος που βίσκεται 20.000
χιλιόμετρα, σε ένα μέρος που φτιάχνει το καλύτερο βουτυρο,
μόνο και μόνο με την αιτιολόγηση ότι είναι πιο φθηνό, είναι μια μεγάλη ηλιθιότητα, διότι
δεν λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο που έχει η μεταφορά απόστασης 20.000
χιλιομέτρων. Ποιο είναι το αντίκτυπο αυτής της μεταφοράς στο περιβάλλον;
Επιπρόσθετα, είναι πιο φθηνό επειδή επιδοτείται.
Είναι μια ξεκάθαρη περίπτωση όπου η τιμή δεν αποκαλύπτει την αλήθεια. Πρόκειται για
τρικ. Κι αυτά τα τρικς προκαλούν τεράστιες βλάβες.
Αν φέρεις την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή, θα τρως καλύτερα, θα έχεις
καλύτερη ποιότητα κλπ. θα ξέρεις από προέρχεται. Μπορεί ακόμη και να γνωρίζεις και ποιος
είναι ο παραγωγός της τροφής σου.Πρόκειται δηλαδή για "εξανθρωπισμό" των
διαδικασιών.
Αλλά οι μέθοδοι των οικονομολόγων σήμερα "απανθρωπίζουν" τις διαδικασίες αυτές.
- Δεν πιστεύετε ότι η ίδια η φύση θα μας οδηγήσει σε αυτόν τον διαφορετικό τρόπο
σκέψης, ότι δηλαδή αυτές οι πρακτικές μας οδηγούν στο τέλος μας;
Φυσικά. Υπάρχουν σημαντικοί επιστήμονες, οι οποίοι ήδη το λένε αυτό
.
Εγώ δεν έχω φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Πολλοί όμως πιστεύουν και δηλώνουν ότι
είναι οριστικό: Τελειώσαμε!!
Σε μερικές δεκαετίες δεν θα υπάρχει πλέον ανθρωπότητα
.
Δεν πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό το σημείο, αλλά είμαστε πολύ κοντά.
Δείτε τι γίνεται γύρω σας. Είναι τρομακτικό, το πως αυξάνονται οι καταστροφές παντού
.
Σε όλες τις εκφάνσεις. Καταιγίδες, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων. Η συχνότητα αυξάνεται
δραματικά.
Είναι πραγματικά τρομακτικό! Παρ' όλα αυτά όμως συνεχίζουμε να κάνουμε τα ίδια.
- Τι είναι αυτό που έχετε μάθει, στις φτωχές κοινότητες τις οποίες έχετε εργαστεί και σας
δίνει ελπίδα;
Η αλληλεγγύη των ανθρώπων. Ο αλληλοσεβασμός. Η αλληλοβοήθεια. Η έλλειψη
απληστίας.
Είναι ένα στοιχείο που δεν υπάρχει στη φτώχεια. Ίσως περιμένατε ότι εκεί θα υπάρχει
περισσότερο από οπουδήποτε. Ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα θα είναι άπληστοι.
Όχι, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο πολλά έχεις, τόσο πιο άπληστος γίνεσαι.
Όλη αυτή η κρίση είναι προϊόν απληστίας.
Η απληστία είναι η κυρίαρχη αξία σήμερα στον κόσμο.
Και όσο παραμένει, τόσο πλησιάζουμε στο τέλος...
- Κι αν διδάσκατε σε νέους οικονομολόγους, ποιες αρχές θα τους διδάσκατε;
Οι αρχές θα βασίζονταν σε 5 αξιώματα και μια θεμελιώδη αρχή.
1) η οικονομία υπάρχει για να υπηρετεί τους ανθρώπους κι όχι οι άνθρωποι την
οικονομία.
2) η ανάπτυξη έχει να κάνει με τους ανθρώπους κι όχι με τα αντικείμενα.
3) η μεγέθυνση δεν είναι ταυτόσημη με την ανάπτυξη και η ανάπτυξη δεν προαπαιτεί
τη μεγέθυνση.
4) χωρίς τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων καμιά οικονομία δεν μπορεί να υπάρξει!
5) η οικονομία είναι ένα υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου
συστήματος,της βιόσφαιρας. Άρα η μόνιμη μεγέθυνση δεν είναι δυνατή!
Και η θεμελιώδης αρχή για την υποστήριξη της νέας οικονομίας πρέπει να είναι:
ότι σε καμιά περίπτωση ένα οικονομικό συμφέρον δεν μπορεί να είναι πιο ψηλά
από το σεβασμό για τη ΖΩΗ!
-Εξηγήστε το αυτό λίγο περισσότερο.
Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο σημαντικό από τη ΖΩΗ.
Και μιλάω για τη Ζωή, όχι για τους ανθρώπους, διότι για εμένα στο επίκεντρο είναι το
θαύμα της Ζωής, σε όλες του τις εκφάνσεις.
Αλλά αν υπάρχει ένα οικονομικό συμφέρον ξεχνάς τη Ζωή.
Όχι μόνο τα άλλα έμβια όντα, αλλά ακόμη και τους ανθρώπους.
Ότι κάνουμε μέχρι σήμερα, είναι εντελώς αντίθετο με τα αξιώματα και τις αρχές που σας ειπα.
- Ας πάμε πίσω στο 3, μεγέθυνση και ανάπτυξη. Εξηγήστε το περισσότερο.
Μεγέθυνση είναι η ποσοτική συσσώρευση. Ανάπτυξη είναι η απελευθέρωση δημιουργικών
δυνατοτήτων.
Κάθε ζωντανό σύστημα στη φύση, μεγαλώνει μέχρι ενός συγκεκριμένου σημείου και
σταματάει.
Εσύ δεν μεγαλώνεις άλλο πια, ούτε αυτός, ούτε εγώ! Αλλά συνεχίζουμε να
αναπτυσσόμαστε.
Αλλιώς δεν θα συζητούσαμε εδώ τώρα. Άρα η ανάπτυξη δεν έχει όρια. Η μεγέθυνση έχει.
Κι αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα που οι οικονομολόγοι και οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν.
Έχουν εμμονή με την οικονομική αύξηση. Πολλές μελέτες έχουν γίνει.
Είμαι ο συντάκτης μιας διάσημης υπόθεσης της "ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ", που λέει
πως σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια περίοδος στην οποία η οικονομική μεγέθυνση (όπως
γίνεται γενικότερα
αντιληπτή), προκαλεί μια βελτίωση στην ποιότητα της ζωής. Μα μόνο μέχρι ενός σημείου,
του ορίου αυτού, πέρα
απο το οποίο, αν υπάρξει περισσότερη μεγέθυνση, η ποιότητα της ζωής αρχίζει να φθίνει.
Και αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα.
Η χώρα σας είναι το πιο δραματικό παράδειγμα που μπορείς να βρεις.
Έχω φτάσει να λέω και αυτό είναι ένα κεφάλαιο ενός βιβλίου μου που εκδίδεται τον
επόμενο μήνα στην Αγγλία, με τον τίτλο "Τα Οικονομικά χωρίς μάσκες".
Ένα κεφάλαιο λέγεται "Ηνωμένες Πολιτείες" ένα υποαναπτυσσόμενο έθνος",
που είναι μια νεα κατηγορία. Έχουμε ανεπτυγμένους, αναπτυσσόμενους και
υποαναπτυσσόμενους Τώρα έχουμε λοιπόν υποαναπτυσσόμενους. Και η χώρα σας είναι ένα
παράδειγμα,στο οποίο το 1% των Αμερικανών τα πάει όλο και καλύτερα και το 99% όλο
και χειρότερα! Από κάθε άποψη. Άνθρωπο που μένουν στα αυτοκίνητά τους και κοιμούνται
σε αυτά, παρκαρισμένα μπροστά από το σπίτι που ήταν το σπίτι τους - χιλιάδες ανθρώπων.
Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τα πάντα. Αλλά οι κερδοσκόποι που προκάλεσαν όλο
αυτό το χάλι, είναι σε φανταστική ευμάρεια. Κανένα πρόβλημα απολύτως!
- Λοιπόν, πως θα το ανατρέψετε όλο αυτό;
Δε γνωρίζω πως να το ανατρέψω. Θα ανατραπεί μόνο του, μέσα από διεργασίες
καταστροφής.Δεν καταλαβαίνω πως δε συμβαίνει εκατομμύρια αμερικανών να βρίσκονται
στους δρόμους των ΗΠΑ και να καταστρέφουν πράγματα! Μπορεί κάλλιστα να συμβεί.
Ξέρετε η κατάσταση είναι απολύτως δραματική! Απολύτως δραματική!
Και υποτίθεται ότι είναι η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο...
Και ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, συνεχίζουν αυτούς τους ηλίθιους πολέμους
και ξοδεύουν ολοένα και περισσότερα εκατομμύρια και τρισεκατομμύρια.
Δεκατρία τρισεκατομμύρια για τους κερδοσκόπους και ούτε ένα σεντ γι αυτούς που έχασαν
τα σπίτια τους!
Τι λογική είναι αυτή;
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=nH1pdPeHtNc
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Αντώνης Χατζηθωμάς ·
Όταν είσαι διαχωρισμένος, μπορείς να συσσωρεύεις γνώση, αλλά δεν μπορείς να
κατανοήσεις!
Η επιστήμη είναι διαχωρισμένη σε κομμάτια, αλλά η κατανόηση είναι ολιστική.
Στη φτώχεια υπάρχει τεράστια δημιουργικότητα! Δεν μπορείς να είσαι ανόητος,
αν επιθυμείς να επιβιώσεις, τότε κάθε λεπτό πρέπει να σκέφτεσαι: τώρα τι κάνουμε; τι
μπορώ να κάνω εδώ; τι αυτό, τι εκείνο κλπ
Η δημιουργικότητά σου λοιπόν είναι μόνιμη. Επιπρόσθετα αυτή συνδυάζεται με δίκτυα
συνεργασιών, με αλληλοβοήθεια και όλα αυτά τα ξεχωριστά πράγματα που δεν συναντάς
πια στη δική μας κυρίαρχη κοινωνία, η οποία είναι ατομιστική, άπληστη, εγωιστική κλπ.
Ακριβώς το αντίθετο δηλαδη από αυτό που συναντάς εκεί.
Καμιά φορά είναι σοκαριστικό το ότι βρίσκεις ανθρώπους πολύ πιο ευτυχισμένους στη
φτώχεια από ότι βρίσκεις στο δικό μας περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ακόμη ότι η φτώχεια
δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων. Είναι πολύ πιο πολύπλοκο ζήτημα.
- Τι θα πρέπει να αλλάξουμε;
Ω σχεδόν τα πάντα! Είμαστε παντελώς ανόητοι.
Ενεργούμε συστηματικά αντίθετα από τα στοιχεία που έχουμε!
Γνωρίζουμε ακριβώς αυτό που ΔΕΝ πρέπει να γίνει!
Δεν υπάρχει κανείς που δεν το γνωρίζει!
Ιδιαίτερα οι πολιτικοί ξέρουν ακριβώς τι ΔΕΝ πρέπει να γίνει κι όμως το κάνουν!
Μετά από αυτό που έγινε τον Οκτώβρη του 2008, θα ήταν στοιχειώδες να πει κανείς:
Προφανώς θα αλλάξουν, βλέπουν ότι αυτό το μοντέλο δε λειτουργεί.
Το μοντέλο είναι σάπιο, πολύ σάπιο!
Και ποιο είναι το αποτέλεσμα της τελευταίας συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Έγιναν πιο
φανατικοί από ότι ήτανε.
Έτσι για το μόνο για το οποίο είμαστε σίγουροι τώρα, είναι ότι έρχεται και η επόμενη κρίση
και θα είναι διπλάσιου μεγέθους από την τελευταία και ότι για αυτή, δεν θα φτάσουν τα
χρήματα! Κι εκεί θα τελειώσει!!
Αυτό είναι η συνέπεια της συστηματικής ανθρώπινης βλακείας.
- Δηλαδή, για να αποφύγετε άλλη μια καταστροφή, τι θα κάνατε άν ήσασταν επικεφαλής;
Πρώτα απ' όλα χρειαζόμαστε να βρούμε καλλιεργημένους οικονομολόγους, οι οποίοι να
ξέρουν ιστορία, από που προέρχονται, από προήλθαν οι ιδέες τους, ποιος έκανε αυτό,
ποιος έκανε το άλλο κλπ.
Δεύτερον χρειαζόμαστε οικονομικά, που αντιλαμβάνονται καθαρά ότι αποτελούν
υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου συστήματος, τη βιόσφαιρα. Άρα η
συνεχής οικονομική μεγέθυνση δεν είναι εφικτή!
Τρίτον, ένα σύστημα που κατανοεί ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, χωρίς τις υπηρεσίες
των οικοσυστημάτων!
Οι οικονομολόγοι δεν ξέρουν τίποτα για τα οικοσυστήματα.
Δεν ξέρουν τίποτα για τη θερμοδυναμική, τη βιοποικιλότητα κλπ. Έχουν πλήρη άγνοια.
Δεν πιστεύω ότι θα έβλαπτε αν ένας οικονομολόγος γνώριζε ότι αν οι μέλισσες αφανίζονταν
θα εξαφανιζόταν κι αυτός διότι δεν θα υπήρχε πλέον τροφή.
Δεν το γνωρίζει όμως αυτό. Δεν γνωρίζει ότι εξαρτιόμαστε ολοκληρωτικά από τη φύση.
Για τους οικονομολόγους μας όμως η φύση είναι ένα υποσύστημα της οικονομίας!! Είναι
τρελό!
Επιπλέον, πρέπει να φέρουμε την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή.
Μενω στη Νοτια Χιλή. Η περιοχή έχει φαντασικά γαλακτοκομικά προϊόντα. Κορυφαία!
Πριν μερικούς μήνες είχα πάει σε ένα ξενοδοχείο της περιοχής για πρωινό,
και το βούτυρο που μου πρόσφεραν ήταν από τη Νέα Ζηλανδία. Δεν είναι τρελό;
Και γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι οι οικονομολόγοι δεν γνωρίζουν στην ουσία πως να
υπολογίζουν το σκόστος. Το να φέρεις βούτυρο από ένα μέρος που βίσκεται 20.000
χιλιόμετρα, σε ένα μέρος που φτιάχνει το καλύτερο βουτυρο,
μόνο και μόνο με την αιτιολόγηση ότι είναι πιο φθηνό, είναι μια μεγάλη ηλιθιότητα, διότι
δεν λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο που έχει η μεταφορά απόστασης 20.000
χιλιομέτρων. Ποιο είναι το αντίκτυπο αυτής της μεταφοράς στο περιβάλλον;
Επιπρόσθετα, είναι πιο φθηνό επειδή επιδοτείται.
Είναι μια ξεκάθαρη περίπτωση όπου η τιμή δεν αποκαλύπτει την αλήθεια. Πρόκειται για
τρικ. Κι αυτά τα τρικς προκαλούν τεράστιες βλάβες.
Αν φέρεις την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή, θα τρως καλύτερα, θα έχεις
καλύτερη ποιότητα κλπ. θα ξέρεις από προέρχεται. Μπορεί ακόμη και να γνωρίζεις και ποιος
είναι ο παραγωγός της τροφής σου.Πρόκειται δηλαδή για "εξανθρωπισμό" των
διαδικασιών.
Αλλά οι μέθοδοι των οικονομολόγων σήμερα "απανθρωπίζουν" τις διαδικασίες αυτές.
- Δεν πιστεύετε ότι η ίδια η φύση θα μας οδηγήσει σε αυτόν τον διαφορετικό τρόπο
σκέψης, ότι δηλαδή αυτές οι πρακτικές μας οδηγούν στο τέλος μας;
Φυσικά. Υπάρχουν σημαντικοί επιστήμονες, οι οποίοι ήδη το λένε αυτό
.
Εγώ δεν έχω φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Πολλοί όμως πιστεύουν και δηλώνουν ότι
είναι οριστικό: Τελειώσαμε!!
Σε μερικές δεκαετίες δεν θα υπάρχει πλέον ανθρωπότητα
.
Δεν πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό το σημείο, αλλά είμαστε πολύ κοντά.
Δείτε τι γίνεται γύρω σας. Είναι τρομακτικό, το πως αυξάνονται οι καταστροφές παντού
.
Σε όλες τις εκφάνσεις. Καταιγίδες, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων. Η συχνότητα αυξάνεται
δραματικά.
Είναι πραγματικά τρομακτικό! Παρ' όλα αυτά όμως συνεχίζουμε να κάνουμε τα ίδια.
- Τι είναι αυτό που έχετε μάθει, στις φτωχές κοινότητες τις οποίες έχετε εργαστεί και σας
δίνει ελπίδα;
Η αλληλεγγύη των ανθρώπων. Ο αλληλοσεβασμός. Η αλληλοβοήθεια. Η έλλειψη
απληστίας.
Είναι ένα στοιχείο που δεν υπάρχει στη φτώχεια. Ίσως περιμένατε ότι εκεί θα υπάρχει
περισσότερο από οπουδήποτε. Ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα θα είναι άπληστοι.
Όχι, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο πολλά έχεις, τόσο πιο άπληστος γίνεσαι.
Όλη αυτή η κρίση είναι προϊόν απληστίας.
Η απληστία είναι η κυρίαρχη αξία σήμερα στον κόσμο.
Και όσο παραμένει, τόσο πλησιάζουμε στο τέλος...
- Κι αν διδάσκατε σε νέους οικονομολόγους, ποιες αρχές θα τους διδάσκατε;
Οι αρχές θα βασίζονταν σε 5 αξιώματα και μια θεμελιώδη αρχή.
1) η οικονομία υπάρχει για να υπηρετεί τους ανθρώπους κι όχι οι άνθρωποι την
οικονομία.
2) η ανάπτυξη έχει να κάνει με τους ανθρώπους κι όχι με τα αντικείμενα.
3) η μεγέθυνση δεν είναι ταυτόσημη με την ανάπτυξη και η ανάπτυξη δεν προαπαιτεί
τη μεγέθυνση.
4) χωρίς τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων καμιά οικονομία δεν μπορεί να υπάρξει!
5) η οικονομία είναι ένα υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου
συστήματος,της βιόσφαιρας. Άρα η μόνιμη μεγέθυνση δεν είναι δυνατή!
Και η θεμελιώδης αρχή για την υποστήριξη της νέας οικονομίας πρέπει να είναι:
ότι σε καμιά περίπτωση ένα οικονομικό συμφέρον δεν μπορεί να είναι πιο ψηλά
από το σεβασμό για τη ΖΩΗ!
-Εξηγήστε το αυτό λίγο περισσότερο.
Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο σημαντικό από τη ΖΩΗ.
Και μιλάω για τη Ζωή, όχι για τους ανθρώπους, διότι για εμένα στο επίκεντρο είναι το
θαύμα της Ζωής, σε όλες του τις εκφάνσεις.
Αλλά αν υπάρχει ένα οικονομικό συμφέρον ξεχνάς τη Ζωή.
Όχι μόνο τα άλλα έμβια όντα, αλλά ακόμη και τους ανθρώπους.
Ότι κάνουμε μέχρι σήμερα, είναι εντελώς αντίθετο με τα αξιώματα και τις αρχές που σας ειπα.
- Ας πάμε πίσω στο 3, μεγέθυνση και ανάπτυξη. Εξηγήστε το περισσότερο.
Μεγέθυνση είναι η ποσοτική συσσώρευση. Ανάπτυξη είναι η απελευθέρωση δημιουργικών
δυνατοτήτων.
Κάθε ζωντανό σύστημα στη φύση, μεγαλώνει μέχρι ενός συγκεκριμένου σημείου και
σταματάει.
Εσύ δεν μεγαλώνεις άλλο πια, ούτε αυτός, ούτε εγώ! Αλλά συνεχίζουμε να
αναπτυσσόμαστε.
Αλλιώς δεν θα συζητούσαμε εδώ τώρα. Άρα η ανάπτυξη δεν έχει όρια. Η μεγέθυνση έχει.
Κι αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα που οι οικονομολόγοι και οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν.
Έχουν εμμονή με την οικονομική αύξηση. Πολλές μελέτες έχουν γίνει.
Είμαι ο συντάκτης μιας διάσημης υπόθεσης της "ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ", που λέει
πως σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια περίοδος στην οποία η οικονομική μεγέθυνση (όπως
γίνεται γενικότερα
αντιληπτή), προκαλεί μια βελτίωση στην ποιότητα της ζωής. Μα μόνο μέχρι ενός σημείου,
του ορίου αυτού, πέρα
απο το οποίο, αν υπάρξει περισσότερη μεγέθυνση, η ποιότητα της ζωής αρχίζει να φθίνει.
Και αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα.
Η χώρα σας είναι το πιο δραματικό παράδειγμα που μπορείς να βρεις.
Έχω φτάσει να λέω και αυτό είναι ένα κεφάλαιο ενός βιβλίου μου που εκδίδεται τον
επόμενο μήνα στην Αγγλία, με τον τίτλο "Τα Οικονομικά χωρίς μάσκες".
Ένα κεφάλαιο λέγεται "Ηνωμένες Πολιτείες" ένα υποαναπτυσσόμενο έθνος",
που είναι μια νεα κατηγορία. Έχουμε ανεπτυγμένους, αναπτυσσόμενους και
υποαναπτυσσόμενους Τώρα έχουμε λοιπόν υποαναπτυσσόμενους. Και η χώρα σας είναι ένα
παράδειγμα,στο οποίο το 1% των Αμερικανών τα πάει όλο και καλύτερα και το 99% όλο
και χειρότερα! Από κάθε άποψη. Άνθρωπο που μένουν στα αυτοκίνητά τους και κοιμούνται
σε αυτά, παρκαρισμένα μπροστά από το σπίτι που ήταν το σπίτι τους - χιλιάδες ανθρώπων.
Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τα πάντα. Αλλά οι κερδοσκόποι που προκάλεσαν όλο
αυτό το χάλι, είναι σε φανταστική ευμάρεια. Κανένα πρόβλημα απολύτως!
- Λοιπόν, πως θα το ανατρέψετε όλο αυτό;
Δε γνωρίζω πως να το ανατρέψω. Θα ανατραπεί μόνο του, μέσα από διεργασίες
καταστροφής.Δεν καταλαβαίνω πως δε συμβαίνει εκατομμύρια αμερικανών να βρίσκονται
στους δρόμους των ΗΠΑ και να καταστρέφουν πράγματα! Μπορεί κάλλιστα να συμβεί.
Ξέρετε η κατάσταση είναι απολύτως δραματική! Απολύτως δραματική!
Και υποτίθεται ότι είναι η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο...
Και ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, συνεχίζουν αυτούς τους ηλίθιους πολέμους
και ξοδεύουν ολοένα και περισσότερα εκατομμύρια και τρισεκατομμύρια.
Δεκατρία τρισεκατομμύρια για τους κερδοσκόπους και ούτε ένα σεντ γι αυτούς που έχασαν
τα σπίτια τους!
Τι Κείμενο από τη συνέντευξη με το Χιλιανό Οικονομολόγο Manfred Max Neef βραβευμενος με το εναλλακτικο βραβειο Νομπελ
by Αντώνης Χατζηθωμάς ·
Όταν είσαι διαχωρισμένος, μπορείς να συσσωρεύεις γνώση, αλλά δεν μπορείς να
κατανοήσεις!
Η επιστήμη είναι διαχωρισμένη σε κομμάτια, αλλά η κατανόηση είναι ολιστική.
Στη φτώχεια υπάρχει τεράστια δημιουργικότητα! Δεν μπορείς να είσαι ανόητος,
αν επιθυμείς να επιβιώσεις, τότε κάθε λεπτό πρέπει να σκέφτεσαι: τώρα τι κάνουμε; τι
μπορώ να κάνω εδώ; τι αυτό, τι εκείνο κλπ
Η δημιουργικότητά σου λοιπόν είναι μόνιμη. Επιπρόσθετα αυτή συνδυάζεται με δίκτυα
συνεργασιών, με αλληλοβοήθεια και όλα αυτά τα ξεχωριστά πράγματα που δεν συναντάς
πια στη δική μας κυρίαρχη κοινωνία, η οποία είναι ατομιστική, άπληστη, εγωιστική κλπ.
Ακριβώς το αντίθετο δηλαδη από αυτό που συναντάς εκεί.
Καμιά φορά είναι σοκαριστικό το ότι βρίσκεις ανθρώπους πολύ πιο ευτυχισμένους στη
φτώχεια από ότι βρίσκεις στο δικό μας περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ακόμη ότι η φτώχεια
δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων. Είναι πολύ πιο πολύπλοκο ζήτημα.
- Τι θα πρέπει να αλλάξουμε;
Ω σχεδόν τα πάντα! Είμαστε παντελώς ανόητοι.
Ενεργούμε συστηματικά αντίθετα από τα στοιχεία που έχουμε!
Γνωρίζουμε ακριβώς αυτό που ΔΕΝ πρέπει να γίνει!
Δεν υπάρχει κανείς που δεν το γνωρίζει!
Ιδιαίτερα οι πολιτικοί ξέρουν ακριβώς τι ΔΕΝ πρέπει να γίνει κι όμως το κάνουν!
Μετά από αυτό που έγινε τον Οκτώβρη του 2008, θα ήταν στοιχειώδες να πει κανείς:
Προφανώς θα αλλάξουν, βλέπουν ότι αυτό το μοντέλο δε λειτουργεί.
Το μοντέλο είναι σάπιο, πολύ σάπιο!
Και ποιο είναι το αποτέλεσμα της τελευταίας συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Έγιναν πιο
φανατικοί από ότι ήτανε.
Έτσι για το μόνο για το οποίο είμαστε σίγουροι τώρα, είναι ότι έρχεται και η επόμενη κρίση
και θα είναι διπλάσιου μεγέθους απο την τελευταία και ότι για αυτή, δεν θα φτάσουν τα
χρήματα! Κι εκεί θα τελειώσει!!
Αυτό είναι η συνέπεια της συστηματικής ανθρώπινης βλακείας.
- Δηλαδή, για να αποφύγετε άλλη μια καταστροφή, τι θα κάνατε άν ήσασταν επικεφαλής;
Πρώτα απ' όλα χρειαζόμαστε να βρούμε καλλιεργημένους οικονομολόγους, οι οποίοι να
ξέρουν ιστορία, από που προέρχονται, από προήλθαν οι ιδέες τους, ποιος έκανε αυτό,
ποιος έκανε το άλλο κλπ.
Δεύτερον χρειαζόμαστε οικονομικά, που αντιλαμβάνονται καθαρά ότι αποτελούν
υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου συστήματος, τη βιόσφαιρα. Άρα η
συνεχής οικονομική μεγέθυνση δεν είναι εφικτή!
Τρίτον, ένα σύστημα που κατανοεί ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, χωρίς τις υπηρεσίες
των οικοσυστημάτων!
Οι οικονομολόγοι δεν ξέρουν τίποτα για τα οικοσυστήματα.
Δεν ξέρουν τίποτα για τη θερμοδυναμική, τη βιοποικιλότητα κλπ. Έχουν πλήρη άγνοια.
Δεν πιστεύω ότι θα έβλαπτε αν ένας οικονομολόγος γνώριζε ότι αν οι μέλισσες αφανίζονταν
θα εξαφανιζόταν κι αυτός διότι δεν θα υπήρχε πλέον τροφή.
Δεν το γνωρίζει όμως αυτό. Δεν γνωρίζει ότι εξαρτιόμαστε ολοκληρωτικά από τη φύση.
Για τους οικονομολόγους μας όμως η φύση είναι ένα υποσύστημα της οικονομίας!! Είναι
τρελό!
Επιπλέον, πρέπει να φέρουμε την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή.
Μενω στη Νοτια Χιλή. Η περιοχή έχει φαντασικά γαλακτοκομικά προϊόντα. Κορυφαία!
Πριν μερικούς μήνες είχα πάει σε ένα ξενοδοχείο της περιοχής για πρωινό,
και το βούτυρο που μου πρόσφεραν ήταν από τη Νέα Ζηλανδία. Δεν είναι τρελό;
Και γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι οι οικονομολόγοι δεν γνωρίζουν στην ουσία πως να
υπολογίζουν το σκόστος. Το να φέρεις βούτυρο από ένα μέρος που βίσκεται 20.000
χιλιόμετρα, σε ένα μέρος που φτιάχνει το καλύτερο βουτυρο,
μόνο και μόνο με την αιτιολόγηση ότι είναι πιο φθηνό, είναι μια μεγάλη ηλιθιότητα, διότι
δεν λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο που έχει η μεταφορά απόστασης 20.000
χιλιομέτρων. Ποιο είναι το αντίκτυπο αυτής της μεταφοράς στο περιβάλλον;
Επιπρόσθετα, είναι πιο φθηνό επειδή επιδοτείται.
Είναι μια ξεκάθαρη περίπτωση όπου η τιμή δεν αποκαλύπτει την αλήθεια. Πρόκειται για
τρικ. Κι αυτά τα τρικς προκαλούν τεράστιες βλάβες.
Αν φέρεις την κατανάλωση πιο κοντά στην παραγωγή, θα τρως καλύτερα, θα έχεις
καλύτερη ποιότητα κλπ. θα ξέρεις από προέρχεται. Μπορεί ακόμη και να γνωρίζεις και ποιος
είναι ο παραγωγός της τροφής σου.Πρόκειται δηλαδή για "εξανθρωπισμό" των
διαδικασιών.
Αλλά οι μέθοδοι των οικονομολόγων σήμερα "απανθρωπίζουν" τις διαδικασίες αυτές.
- Δεν πιστεύετε ότι η ίδια η φύση θα μας οδηγήσει σε αυτόν τον διαφορετικό τρόπο
σκέψης, ότι δηλαδή αυτές οι πρακτικές μας οδηγούν στο τέλος μας;
Φυσικά. Υπάρχουν σημαντικοί επιστήμονες, οι οποίοι ήδη το λένε αυτό
.
Εγώ δεν έχω φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο. Πολλοί όμως πιστεύουν και δηλώνουν ότι
είναι οριστικό: Τελειώσαμε!!
Σε μερικές δεκαετίες δεν θα υπάρχει πλέον ανθρωπότητα
.
Δεν πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό το σημείο, αλλά είμαστε πολύ κοντά.
Δείτε τι γίνεται γύρω σας. Είναι τρομακτικό, το πως αυξάνονται οι καταστροφές παντού
.
Σε όλες τις εκφάνσεις. Καταιγίδες, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων. Η συχνότητα αυξάνεται
δραματικά.
Είναι πραγματικά τρομακτικό! Παρ' όλα αυτά όμως συνεχίζουμε να κάνουμε τα ίδια.
- Τι είναι αυτό που έχετε μάθει, στις φτωχές κοινότητες τις οποίες έχετε εργαστεί και σας
δίνει ελπίδα;
Η αλληλεγγύη των ανθρώπων. Ο αλληλοσεβασμός. Η αλληλοβοήθεια. Η έλλειψη
απληστίας.
Είναι ένα στοιχείο που δεν υπάρχει στη φτώχεια. Ίσως περιμένατε ότι εκεί θα υπάρχει
περισσότερο από οπουδήποτε. Ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα θα είναι άπληστοι.
Όχι, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσο πιο πολλά έχεις, τόσο πιο άπληστος γίνεσαι.
Όλη αυτή η κρίση είναι προϊόν απληστίας.
Η απληστία είναι η κυρίαρχη αξία σήμερα στον κόσμο.
Και όσο παραμένει, τόσο πλησιάζουμε στο τέλος...
- Κι αν διδάσκατε σε νέους οικονομολόγους, ποιες αρχές θα τους διδάσκατε;
Οι αρχές θα βασίζονταν σε 5 αξιώματα και μια θεμελιώδη αρχή.
1) η οικονομία υπάρχει για να υπηρετεί τους ανθρώπους κι όχι οι άνθρωποι την
οικονομία.
2) η ανάπτυξη έχει να κάνει με τους ανθρώπους κι όχι με τα αντικείμενα.
3) η μεγέθυνση δεν είναι ταυτόσημη με την ανάπτυξη και η ανάπτυξη δεν προαπαιτεί
τη μεγέθυνση.
4) χωρίς τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων καμιά οικονομία δεν μπορεί να υπάρξει!
5) η οικονομία είναι ένα υποσύστημα ενός μεγαλύτερου και πεπερασμένου
συστήματος,της βιόσφαιρας. Άρα η μόνιμη μεγέθυνση δεν είναι δυνατή!
Και η θεμελιώδης αρχή για την υποστήριξη της νέας οικονομίας πρέπει να είναι:
ότι σε καμιά περίπτωση ένα οικονομικό συμφέρον δεν μπορεί να είναι πιο ψηλά
από το σεβασμό για τη ΖΩΗ!
-Εξηγήστε το αυτό λίγο περισσότερο.
Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο σημαντικό από τη ΖΩΗ.
Και μιλάω για τη Ζωή, όχι για τους ανθρώπους, διότι για εμένα στο επίκεντρο είναι το
θαύμα της Ζωής, σε όλες του τις εκφάνσεις.
Αλλά αν υπάρχει ένα οικονομικό συμφέρον ξεχνάς τη Ζωή.
Όχι μόνο τα άλλα έμβια όντα, αλλά ακόμη και τους ανθρώπους.
Ότι κάνουμε μέχρι σήμερα, είναι εντελώς αντίθετο με τα αξιώματα και τις αρχές που σας ειπα.
- Ας πάμε πίσω στο 3, μεγέθυνση και ανάπτυξη. Εξηγήστε το περισσότερο.
Μεγέθυνση είναι η ποσοτική συσσώρευση. Ανάπτυξη είναι η απελευθέρωση δημιουργικών
δυνατοτήτων.
Κάθε ζωντανό σύστημα στη φύση, μεγαλώνει μέχρι ενός συγκεκριμένου σημείου και
σταματάει.
Εσύ δεν μεγαλώνεις άλλο πια, ούτε αυτός, ούτε εγώ! Αλλά συνεχίζουμε να
αναπτυσσόμαστε.
Αλλιώς δεν θα συζητούσαμε εδώ τώρα. Άρα η ανάπτυξη δεν έχει όρια. Η μεγέθυνση έχει.
Κι αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα που οι οικονομολόγοι και οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν.
Έχουν εμμονή με την οικονομική αύξηση. Πολλές μελέτες έχουν γίνει.
Είμαι ο συντάκτης μιας διάσημης υπόθεσης της "ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ", που λέει
πως σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια περίοδος στην οποία η οικονομική μεγέθυνση (όπως
γίνεται γενικότερα
αντιληπτή), προκαλεί μια βελτίωση στην ποιότητα της ζωής. Μα μόνο μέχρι ενός σημείου,
του ορίου αυτού, πέρα
απο το οποίο, αν υπάρξει περισσότερη μεγέθυνση, η ποιότητα της ζωής αρχίζει να φθίνει.
Και αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα.
Η χώρα σας είναι το πιο δραματικό παράδειγμα που μπορείς να βρεις.
Έχω φτάσει να λέω και αυτό είναι ένα κεφάλαιο ενός βιβλίου μου που εκδίδεται τον
επόμενο μήνα στην Αγγλία, με τον τίτλο "Τα Οικονομικά χωρίς μάσκες".
Ένα κεφάλαιο λέγεται "Ηνωμένες Πολιτείες" ένα υποαναπτυσσόμενο έθνος",
που είναι μια νεα κατηγορία. Έχουμε ανεπτυγμένους, αναπτυσσόμενους και
υποαναπτυσσόμενους Τώρα έχουμε λοιπόν υποαναπτυσσόμενους. Και η χώρα σας είναι ένα
παράδειγμα,στο οποίο το 1% των Αμερικανών τα πάει όλο και καλύτερα και το 99% όλο
και χειρότερα! Από κάθε άποψη. Άνθρωπο που μένουν στα αυτοκίνητά τους και κοιμούνται
σε αυτά, παρκαρισμένα μπροστά από το σπίτι που ήταν το σπίτι τους - χιλιάδες ανθρώπων.
Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τα πάντα. Αλλά οι κερδοσκόποι που προκάλεσαν όλο
αυτό το χάλι, είναι σε φανταστική ευμάρεια. Κανένα πρόβλημα απολύτως!
- Λοιπόν, πως θα το ανατρέψετε όλο αυτό;
Δε γνωρίζω πως να το ανατρέψω. Θα ανατραπεί μόνο του, μέσα από διεργασίες
καταστροφής.Δεν καταλαβαίνω πως δε συμβαίνει εκατομμύρια αμερικανών να βρίσκονται
στους δρόμους των ΗΠΑ και να καταστρέφουν πράγματα! Μπορεί κάλλιστα να συμβεί.
Ξέρετε η κατάσταση είναι απολύτως δραματική! Απολύτως δραματική!
Και υποτίθεται ότι είναι η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο...
Και ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, συνεχίζουν αυτούς τους ηλίθιους πολέμους
και ξοδεύουν ολοένα και περισσότερα εκατομμύρια και τρισεκατομμύρια.
Δεκατρία τρισεκατομμύρια για τους κερδοσκόπους και ούτε ένα σεντ γι αυτούς που έχασαν
τα σπίτια τους!
Τι λογική είναι αυτή;
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=nH1pdPeHtNc
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ