O Κόσμος και ο Άνθρωπος.
O κόσμος και ο άνθρωπος, το μεγάλο ταξίδι, αυτός είναι ο τίτλος του πιο όμορφου, του πιο μεγάλου και του πιο περιπετειώδους παραμυθιού, που διηγήθηκε ποτέ κανείς από την αυγή του χρόνου έως και σήμερα. Η Ανθρωπότητα στην διαδραματιζόμενη τραγωδία είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής, το δράμα και το ταξίδι της εξελικτικής της πορείας είναι η πλοκή ενός είδους παγκόσμιου σαιξπηρικού κοσμικού θεάτρου στο οποίο οι ρόλοι εναλλάσσονται κάθε φορά ανάλογα τις ανάγκες του σεναρίου.
Πολιτισμοί γεννιούνται, πολιτισμοί πεθαίνουν, μεγάλοι άνδρες και γυναίκες έρχονται στο προσκήνιο σαν από μηχανής θεοί και βγάζουν τον ταλαίπωρο όχλο από τα τραγικά του διλήμματα και το εκάστοτε τέλμα, που εφιαλτικά υψώνεται μπροστά του και μετά χάνονται σαν να μην υπήρξαν ποτέ και την φυσική τους υπόσταση αντικαθιστά το χάραγμα στην πέτρα ή η μελάνη των βιβλίων της ιστορίας.
Αιματηροί Πόλεμοι αντικαθιστούν την Ειρήνη και τους πολέμους διαδέχεται η άνθηση νέων δομών, νέων κοινωνιών ακόμα και πολιτισμών. Μνημεία της διάνοιας του ανθρώπου, εφευρέσεις, έργα τέχνης άπειρου κάλους, από όλων των ειδών τα υλικά, μάρμαρο, πέτρα ακόμα και χρυσάφι, λογοτεχνικά έπη, ποιήματα, λόγια σοφίας, αντικαθίσταται σε κάθε εποχή από νέα οικοδομήματα και δημιουργήματα της αγωνίας του παγκόσμιου συλλογικού ασυνειδήτου, που ψάχνει αέννα να βρει την χαμένη του ταυτότητα μέσα σε ένα κόσμο που στέκεται απέναντι στην φυλή του ανθρώπου επιδεικνύοντας της σε κάθε ευκαιρία, απειλητικά τα κοφτερά του δόντια.
Το δράμα του εγκλωβισμένου ανθρώπου τον έκανε να ενδυθεί διάφορα προσωπεία όπως αυτό του πιστού μιας θρησκείας, που προσπαθεί να εξευμενίσει τις δυνάμεις της ζωής και του θανάτου, του ποιητή η του υμνογράφου που είτε εξυμνεί το παγκόσμιο δράμα μέσα από ποιήματα και ύμνους είτε περιγράφει τον προσωπικό του ρόλο μέσα στην δραματουργία, του Ήρωα που θυσιάζεται για την φυλή, του Βασιλιά που ηγεμονεύει διατηρώντας την τάξη και είναι ένα σκαλοπάτι πάνω από τους υπόλοιπους ηθοποιούς μια και αναλαμβάνει την θέση του βοηθού σκηνοθέτη συμβάλλοντας σημαντικά στην συνέχιση της πλοκής του μυστικού σεναρίου, του απλού χωρικού ή του ταλαίπωρου πολίτη που είναι μια ζωή κομπάρσος και αισθάνεται συνήθως όπως το στρατιωτάκι στην ασπρόμαυρη σκακιέρα, του Μάντη η της Μάντισσας που επικοινωνεί με τον κόσμο των πνευμάτων λειτουργώντας ως σύνδεσμος μεταξύ του ορατού κόσμου-στον οποίο τόσο παθητικά είναι προσκολλημένοι κυρίως οι κομπάρσοι- και τον αόρατο κόσμο του οποίου το ενδεχόμενο κάλλος κρυφά επιθυμούν αλλά και φοβούνται οι τελευταίοι.
Άλλοι γιοι και κόρες του ανθρώπου λαμβάνουν το προσωπείο της Στοργικής μητέρας, της εστιάδας, της σοφής γριάς, του μανιακού δολοφόνου, του τρελού που θέλει να καταστρέψει η και να κατακτήσει τον κόσμο, του καλού, του κακού, του ματαιόδοξου, του ελεήμονος, του φανατικού, του πολεμιστή, του στρατηγού, του νομοδιδάσκαλου, του καθηγητή και άλλοι τον ρόλο του Μάγου-Ιερέα ο οποίος είναι ένας επικίνδυνος ρόλος ειδικά μεταξύ των περιόδων που η κοσμική σκηνή ανακατασκευάζει τα σκηνικά της αλλάζοντας τους χρώματα, σχέδια και σχήματα.
Ο Αφηγητής και ο σκηνοθέτης του Ονείρου…….
Ποιος όμως είναι αφηγητής αυτού του παραμυθιού, ποιος διηγείται και μάλιστα σε συνέχειες την εξέλιξη του έργου-γιατί κάθε Θεατρική παράσταση, κάθε έργο, κάθε παραμύθι ,αν θέλετε, που σέβεται τον εαυτό του πάντοτε παρεμβάλλει ανάμεσα στις πράξεις κάποιον που αναλαμβάνει το έργο της ενημέρωσης των θεατών για τα τεκταινόμενα, κάποιον που φωτίζει τις σκοτεινές πτυχές της διαπλοκής της ιστορίας- Ποιος είναι λοιπόν αυτός που αναλαμβάνει να γίνει η φωνή του σεναρίου σε ένα έργο που οι ηθοποιοί είναι παράλληλα και θεατές και το αντίστροφο;
Ποιος άλλος θα μπορούσε να έχει αναλάβει το βαρύ έργο της αφήγησης μιας τεράστιας ονειρικής φαντασμαγορίας αν όχι ο ίδιος ο σεναριογράφος που γνωρίζει τους τόπους, τους τρόπους αλλά και τους ηθοποιούς της θεατρικής σκηνής. Ο Μεγάλος αυτός Σεναριογράφος δεν έχει φύλο, αφού ακόμα και το φύλο είναι ένα από τα θεατρικά ενδύματα των συμμετεχόντων στην κοσμική παράσταση.
‘Όσον αφορά τώρα την ταυτότητα αυτού του Αφηγητή-Σεναριογράφου τον οποίο μπορούμε απλά να αποκαλούμε παππού παραμυθά (με ότι αυτό συνεπάγεται για την εμφάνιση του και το όνομα του) δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι όσο συμμετέχουμε στην θεατρική ομάδα που ενσαρκώνει στην σκηνή το έργο της διάνοιας του. Παρόλα αυτά πολλές υποθέσεις έχουν γίνει για τον κρυφό αυτόν γραφέα της ειμαρμένης των εθνών, άλλοι τον ονόμασαν Θεό άλλη Θεά, κάποιοι μάλιστα πιο τολμηροί είπαν ότι αυτός, ή καλύτερά αυτό, είναι η σχηματοποιημένη κραυγή αγωνίας του ανθρώπου που ζητά αέναα να συνεχίσει τον ταξίδι προς τον άγνωστο προορισμό του.
Ότι και αν είναι είτε είναι η προβολή του φόβου της ενδεχόμενης ανυπαρξίας, είτε είναι θεός, είτε ονομάζεται ειμαρμένη, είτε χρόνος, προτιμώ την ονομασία παππούς και την εικόνα του παππού χειμώνα που τυχαίνει σήμερα να έχει ενδυθεί την στολή του Άγιου Βασίλη, διατηρώντας όμως ατόφια την λευκή του γενειάδα και το χιονόλευκο χρώμα των μαλλιών του. Εξάλλου η κρυφή ταυτότητα του σεναριογράφουν αποτελεί μέρος της γοητείας της παραμυθένιας κοσμολογικής ιστορίας της παγκόσμιας σκηνής. Στο σημείο αυτό θα βάλω στην ανάλυση μας άλλο ένα σημείο κλειδί στην εξέλιξη και πλοκή του κοσμικού θεάτρου το οποίο αποτελεί ακόμα πιο μεγάλο μυστήριο από το προηγούμενο.
Κάθε έργο θεατρικό η κινηματογραφικό έχει τον σκηνοθέτη του και ο σκηνοθέτης του δικού μας έργου είναι εξίσου μυστηριώδης με τον σεναριογράφο, κάποιοι είπαν ότι σκηνοθέτης και σεναριογράφος ταυτίζονται όπως και ο αφηγητής κάποιοι όμως, όπως για παράδειγμα οι γνωστικοί, ξόρκισαν αυτήν την πιθανότητα ξεχωρίζοντας ολωσδιόλου τον σκηνοθέτη από τον αφηγητή.
Η Κοινή Γλώσσα…
Εμείς εδώ δεν ασχοληθούμε όμως με το ποιος κατέχει τις παραπάνω αρμοδιότητες αλλά με κάτι ίσως πιο σημαντικό και σίγουρα πιο ουσιώδες, την ίδια την γλώσσα και την γραφή της αφήγησης. Η Γλώσσα λοιπόν της αφήγησης δεν μπορεί παρά να είναι παγκόσμια, να υπάρχει παντού στην γη και να μπορεί να γίνει αντιληπτή αν όχι εύκολα για τον καθέναν τουλάχιστον να είναι προσβάσιμη σε αυτούς που έχουν την ειλικρινή θέληση να την μάθουν, επίσης μια τέτοια γλώσσα θα πρέπει να μπορεί εύκολα να μεταφράζεται στις ανθρώπινες γλώσσες για να γίνει κατανοητή έστω και μερικώς σε αυτούς που δεν βρίσκονται σε εκείνο το εξελικτικό επίπεδο κατανόησης της πρωταρχικής της μορφής.
Ποια είναι λοιπόν αυτή η γλώσσα που κανονικά θα έπρεπε να είναι κατανοητή σε όλους αφού είναι κατά βάση η πρώτη κοινή γλώσσα των ανθρώπων και γιατί τελικά δεν είναι; είναι ίσως δύσκολο να δοθεί μονολεκτική απάντηση σε αυτό το ερώτημα γιατί αν απαντήσω ότι η κοινή γλώσσα είναι απλά τα σύμβολα όπως πολλοί γράφουν και λένε μέσα θα ήταν και ανακριβές, αναληθές και υπεραπλουστευμένο όμως επειδή είναι επίσης κάτι τέτοιο δύσκολο να εξηγηθεί με λόγια θα πούμε απλά ότι η κοινή γλώσσα ήταν η κοινή κατανόηση της λειτουργίας της μηχανής που ονομάζεται σύμπαν και ειδικότερα του τομέα της μηχανής που εμείς όλοι καλούμε γη του ανθρώπου.
Η Κοινή αυτή γλώσσα μεταφράζεται σε αρχέτυπα και τα αρχέτυπα γεννάνε τα σύμβολα, στην ουσία δεν είναι τα σύμβολα το αλφάβητο της αρχαίας κοινής γλώσσας αλλά τα αρχέτυπα τα οποία δομήθηκαν μέσα στο παγκόσμιο συλλογικό ασυνείδητο σε μια σιωπηρή συνεννόηση της ανθρωπότητας με τον αφηγητή.
Ο Χρόνος και ο εσωτερικός διάλογος της ανθρωπότητας με τον σεναριογράφο γενούν λοιπόν τα αρχέτυπα και αυτά με την σειρά του εξωτερικεύονται σε σύμβολα , τα αρχέτυπα ζουν πολύ ενώ τα σύμβολα αλλάζουν ανάλογα την εποχή και τα βιώματα της εκάστοτε κοινωνίας.
Ας δώσουμε ένα πολύ απλό παράδειγμα για να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που περιγράφεται. Το αρχέτυπο του Ήρωα κάποτε εμπεριέχονταν συμβολικά σε μια μορφή όπως ο Ηρακλής σήμερα το ίδιο αρχέτυπο αντικατέστησαν οι ήρωες των κόμιξ ή και στην αρχή των χριστιανικών χρόνων οι μάρτυρες κτλ. Το Αρχέτυπο του Ήρωα είναι μακραίωνο ενώ η συμβολική του αναπαράσταση όχι, αφού έχει υποστεί δεκάδες μεταβολές τα τελευταία δυόμιση χιλιάδες χρόνια όχι ως προς την ουσία του όσο προς την εξωτερική του σχηματοποιημένη μορφή.
Το Σύμβολο του Ήρωα που κάποτε βρήκε έκφραση στο πρόσωπο του Ηρακλή, μετασχηματίστηκε στα πρώτα χριστιανικά χρόνια της δύσης και μορφοποιήθηκε ξανά στο πρόσωπο των μαρτύρων και των χριστιανών Μαρτύρων και ομολογητών όπως ήταν ο μαθητής του Αγίου Δημητρίου Νεστόριος που νίκησε τον γιγαντόσωμο Λυαίο και έπειτα ξαναβρήκε νέα μορφή στο πρόσωπο των μεσαιωνικών ιπποτών για να καταλήξει σήμερα να εκφράζεται μέσα από την μοντέρνα εικαστική έκφραση των υπερηρώων των Κόμιξ και Ιδού να πως ο Καλίγραμμος Ηρακλής έγινε Καλίγραμμος Μπάτμαν! Η Μορφή άλλαξε το αρχέτυπο και ο πυρήνας του όχι. Και αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα όσοι αρχίσουν να σκέπτονται με έναν τέτοιο τρόπο θα βρουν μυριάδες άλλα τέτοια παραδείγματα.
Τα αρχέτυπα συμβολοποιούνται μέσα σε σχήματα είτε μέσω της εικαστικής τέχνης μιλώντας πρωτίστως στους οφθαλμούς και από εκεί στην εσωτερική όραση και την ιδιαίτερη αντίληψη του κάθε ανθρώπου είτε σχηματοποιούνται λεκτικά μεταμφιεζόμενα σε μύθους, παραμύθια και ιστορίες. Άρα λοιπόν ελπίζω να γίνεται πλέον φανερό ότι η κατανόηση της κοινής γλώσσας δεν έγκειται απλά στην ερμηνεία των συμβόλων αλλά στην ανακάλυψη και την αναγνώριση της αλήθειας πέραν από τον οποιαδήποτε μύθο και το οποιοδήποτε σύμβολο, αυτή η “αλήθεια” είναι στην ουσία αυτό που έλεγε ο Πλάτωνας “Άρση της Λήθης”. Όταν Αίρεται η Λήθη και υποχωρεί η νοητική καταχνιά στην οποία μας ρίχνει η πεζή καθημερινότητα, τότε μπορούμε να εισέλθουμε σε εκείνο το πεδίο που διαδραματίζεται ο διάλογος του αφηγητή με το συλλογικό ασυνείδητο.
Η Γλώσσα των Θεών και των Αγγέλων…..
Πολλές ανθρώπινες κοσμολογίες προσπάθησαν να περιγράψουν συμβολικά την Μήτρα των συμβόλων μέσα από διάφορους θεολογικούς μύθους και θρύλους, το ίδιο έκαναν και πιο σύγχρονα μεταφυσικά συστήματα. Οι Αρχαίοι Σκανδιναυοί μεταξύ των μύθων της δικής τους κοσμογονίας, η οποία είναι πλήρης εικόνων απίστευτης ομορφιάς και φαντασίας που ξεπερνά ακόμα και τα πιο ευφάνταστα σενάρια του Χόλλυγουντ, μιλά για τον Θεό Οντίν, τον Γκρίζο Θεό ο οποίος θυσίασε τον οφθαλμό του στον δράκοντα-φύλακα του σιντριβανιού Μιμίρ ώστε να πιει από την υδάτινη αυτή πηγή και να αποκτήσει απερινόητη Σοφία, έπειτα κρεμάστηκε από το Παγκόσμιο Δέντρο για εννέα μέρες και εννέα νύκτες και κατάφερε να διαβάσει τους χαραγμένους στο μπαστούνι του ρούνους και να γίνει αρχηγός των Θεών της Άσγκαρντ. Διαβάζοντας στην ουσία τον Ιερό Παγκόσμιο Λόγο, την κοινή γλώσσα ,που αναπαρίσταται στους ρούνους, στον Παγκόσμιο Δέντρο αφού είχε πιει από το Ύδωρ της Σοφίας έλαβε το θεϊκό στέμμα.
Τώρα μπαίνω στον πειρασμό να κάνω συγκριτική θεολογική ανάλυση και να δείτε πως λαοί από την μία άκρη του κόσμου ως την άλλη έχουν κοινά σχεδόν σύμβολα τα οποία καλύπτουν κοινά αρχέτυπα αλλά θα περιοριστώ προς το παρόν μόνο να αναφέρω πως το ύδωρ είναι συνδεδεμένο με την ενόραση και την Σοφία και στο καβαλιστικό σύστημα, στην Γένεση γίνεται λόγος για τα άνω και τα κάτω ύδατα που κατά πολλούς αντιστοιχούν στην άβυσσο μεταξύ του Αρχετυπικού κόσμου του Θεού και την Γεσόντ, την σφαίρα της μαντείας που αντιστοιχεί στο γνωστό σε όλους μας αστρικό πεδίο.
Στην αποκάλυψη του Ιωάννη, που είναι ένα τρομερά μαγικό και συμβολικό κείμενο (δυστυχώς έχει επικρατήσει η τρομολαγνία της μάζας ώς προς την ερμηνεία του) ποτάμι ύδατος ξεχύνεται μπροστά από τον Θρόνο Του Θεού! Όσον αφορά το σύμβολο του δέντρου το βλέπουμε και στην Γένεση αλλά και στο μετέπειτα καβαλιστικό μόρφωμα στο οποίο μάλιστα ονομάζεται και Δέντρο Της Ζωής.
Επιστρέφοντας όμως στο θέμα μας μια και αναφέραμε το καβαλιστικό σύστημα και εδώ σε μια από της πηγές του συστήματος που έγινε γνωστό ως καβαλιστικό, την Σεφέρ Γιετζιράχ, την βίβλο της δημιουργίας αναφέρεται πως ο Θεός με 22 γράμματα, τα οποία συνθέτουν τον Δημιουργικό Λόγο, έφτιαξε τον κόσμο.
Αυτός είναι ο άφατος λόγος του Θεού τον οποίο οι άνθρωποι ομιλούσαν και κατανοούσαν ώσπου μια μέρα ο εγωισμός τους ξεπέρασε την….στρατόσφαιρα (Πύργος της Βαβέλ) και ο Θεός έστειλε σύγχυση στο νου της ανθρωπότητας και αυτή τότε ξέχασε τον Λόγο και την Κοινή Γλώσσα και άρχισαν όλοι να μιλάνε διαφορετικές γλώσσες έτσι ώστε κανείς δεν καταλάβαινε τον άλλο! Και όταν λέμε γλώσσες εννοούμε αντιλήψεις αυτό που σκοτίστηκε ήταν η κοινή αντίληψη της πραγματικότητας της δομής των ορατών και αόρατων κόσμων.
Η χριστιανική αποκαλυπτική παράδοση αναφέρει τον Λόγο του Δημιουργού ο οποίος έγινε σάρκα στο πρόσωπο του Ιησού ο οποίος ήταν ο χριστός μεσσίας για το χριστιανικό δόγμα, στο σημείο αυτό απλά θέλω να αναφέρω πως Μεσσίας σημαίνει ο μεσίτης μεταξύ του κόσμου του Θεού και των ανθρώπων αν και στον χριστιανισμό έχει μια πεζή και λαϊκή έννοια αυτός ο όρος στην Καβαλιστική ανάλυση η κεντρική σφαίρα του Δέντρου της Ζωής είναι η μεσάζουσα σφαίρα μεταξύ όλων των επτά κατώτερων σεφιρώθ και της Αρχετυπικής Τριάδας του Θεϊκού Κόσμου. Μάλιστα κάποιοι ονομάζουν αυτήν την σφαίρα Καρδιά και την συνδέουν με τον Λόγο της Δημιουργίας. Αντίστοιχα και ύστερα από συγκριτική μελέτη θα διαπιστώσει κανείς ότι και ο Χριστός φέρει για το χριστιανικό δόγμα αυτές τις ιδιότητες. Η αποκάλυψη του Ιωάννη συνδέει τον Λόγο με το θυσιασμένο αρνίο και πάλι με τον Λόγο που γίνεται νυμφίος της ιερής νύφης (Εκκλησίας: που στην ουσία σημαίνει λαοσύναξη σαν την Αρχαία Εκκλησία του Δήμου)
Αργότερα το Ενωχιανό σύστημα του Dr John Dee, ο οποίος έψαχνε απεγνωσμένα την κατανόηση μίλησε εφορμούμενος προφανώς από το κίνημα του γνωστικισμού που άκμασε παράλληλα με την αρχή της εξάπλωσης του χριστιανισμού για το Liber Loagaeth και την γλώσσα των αγγέλων ή την λεγόμενη Αδαμική Γλώσσα! Εξάλλου δεν είναι τυχαίο πως η Αγγελική Μαγεία του Ντη ονομάζεται κατ’ουσίαν Αδαμική Μαγεία.( Περισσότερα για αυτό το θέμα θα πω σύντομα σε ανάλυση μου). Αυτά είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα κοσμογονιών και συστημάτων που μίλησαν για την χαμένη Θεϊκή γλώσσα και το όφελος που θα έχει ο άνθρωπος αν την ξαναβρεί.
Πραγματικά το θέμα της κοινής γλώσσας , του κριμένου λόγου είναι πολύ μεγάλο και εκφράστηκε σχεδόν σε όλα τα απόκρυφα αλλά και εσωτερικά συστήματα με το σύμβολο των ιερών αλφαβήτων, της προφοράς ενός άφατου λόγου όπως στο ιουδαϊκό ιερατείο που έλεγε πως ο Αρχιερέας κατείχε τον άφατο λόγο ή την προφορά του απρόφερτου ονόματος το οποίο έδινε απεριόριστη δύναμη σε αυτόν που το κατείχε. Και στο σκανδιναβικό ιερατείο είχαμε αντίστοιχο ισχυρισμό για την προφορά των ρούνων από τους ιερείς των θεών.
Στην ουσία αυτό που ισχυρίζονταν ότι κατείχαν ήταν η κατανόηση της δομής του μοτίβου του κόσμου πραγματικά αυτή η γνώση δίνει την δύναμη, είναι ο πυρήνας της δύναμης της ίδιας της μαγείας, η Κατανόηση μπορεί να μην κάνει κάποιον Θεό αλλά είναι το κλειδί της μνήμης του ανθρώπου για την πηγή της δύναμης για την γνώση του ότι δεν χρειάζεται, στον θρύλο αυτή η δύναμη έγινε η μυστική δύναμη των αρχαίων ιερατείων, μην ξεχνάμε ότι η μαγική τέχνη είναι κατουσίαν ιερατική θεουργική επιστήμη. Σκοπός της επιστήμης αυτής είναι άλλωστε το να φτιάξει ένα όχημα, ένα άρμα, ένα πλοίο αν θέλετε που θα ταξιδέψει στην θάλασσα των αρχετύπων για να βρει εκτός την κοινή γλώσσα την κοινή πηγή των όλων.
Στο επόμενο μέρος αυτού του αφιερώματος θα ταξιδέψουμε σε μερικά παραμύθια εφαρμόζοντας πρακτικά όσα θεωρητικά αναφέραμε εδώ και θα δούμε τι κρύβεται πίσω από το αραχνοΰφαντο νεραϊδένιο πέπλο που χωρίζει την “πραγματικότητα” από την “αλήθεια” της λήθης. ‘Όποιοι ενδιαφέρεστε για την σύγχρονη θεωρία των αρχετύπων αρχίστε να «ψαχουλεύετε» τον Γιουνγκ κλείνοντας θα ήθελα να σας αποχαιρετίσω προσωρινά με μία φράση η ανθρώπινη τραγωδία είναι η Θεία Κωμωδία.
